Page 292 - Tuyên Quang trong cách mạng tháng Tám

Lúc đó, tôi đang ở độ tuổi thanh niên, vừa mới thành lập gia đình riêng

được tròn năm tháng, dạy học tại trường thành chung Lê Quý Đôn ở thị xã Thái
Bình. Sau ngày toàn quốc kháng chiến, Ty giáo dục và trường Lê Quý Đôn sơ
tán về huyện Thái Ninh, cách thị xã khoảng 10 km, vợ chồng tôi cùng ông anh (
là trưởng Ty giáo dục tỉnh Thái Bình) về ở nhờ một ông giáo tiểu học ở xã Tự

Tân, gần nơi trường tôi dạy học.
... Một hôm, vào một ngày đầu tháng 3 năm 1947, hoàn toàn bất ngờ đối
với tôi, một anh bạn sinh viên đã cùng tôi hoạt động thời kỳ tiền khởi nghĩa ở
Hà Nội, từ lâu tôi chưa được gặp lại, bỗng xuất hiện ở trường Lê Quý Đôn tìm

gặp tôi. Hai anh em trông thấy nhau, ôm chầm lấy nhau mừng ra nước mắt!
Anh đưa cho tôi một bức thư đề rõ tên tôi, và cho biết anh đã đi xe đạp
suốt mấy ngày qua từ Phú Thọ về đây để đón tôi lên ngay Việt Bắc, vào học tại
trường ngoại ngữ sẽ thành lập ở Tuyên Quang.

"Đi hay ở", cả một vấn đề mới và đột ngột đặt ra cho tôi lúc này! Nói
chuyện này với Lý, người vợ trẻ của tôi, Lý chậm rãi nói: "Cái đó tuỳ anh. Anh
đi đâu, em đi đó!" - tôi hỏi ý kiến ông anh tôi. Không cần đắn đo gì, ông nói
luôn: "Chú điên à? đang dạy học ở đây, yên ổn thế này, chú đi đâu làm gì? Ở

đây dạy học cũng là kháng chiến! Hơn nữa, chú đi đã vậy, còn thím ấy làm
sao?".
Song, tiếng gọi của đoàn thể sao lúc này đối với tôi thiêng liêng đến thế!
Chỉ qua một đêm suy nghĩ, ngay sáng hôm sau, tôi quả quyết trả lời anh bạn từ

Phú Thọ về: "Tôi và vợ tôi đã quyết định đi theo anh. Anh đợi cho hai ngày để
chuẩn bị lên đường" Tôi vội vã đến xin thôi hẳn dạy học, chia tay với các bạn
đồng nghiệp và các lớp học sinh tôi đang dạy. Mọi người đều sửng sốt!
Đúng hai ngày sau, chúng tôi ba người cùng nhau lên đường. Lý và tôi ra

đi mỗi người một xe đạp cũ, một ba lô quần áo và đồ dùng lặt vặt trên vai. Mọi
đồ đạc sinh hoạt hàng ngày đều để lại cho anh tôi dùng. Ông tỏ vẻ buồn, và
không muốn hai vợ chống em bỏ tổ ấm ra đi.
Một chuyến đi lịch sử của đôi vợ chồng trẻ bước vào đời, một cuộc đời

đặc biệt, cuộc đời kháng chiến trường kỳ. Chồng 27, vợ 24 tuổi xuân, anh bạn
dẫn đường có lẽ cũng đồng niên khoảng đó. Thật dũng cảm và lãng mạn, mà
cũng đầy phiêu lưu, mạo hiểm! Ngày đi, tối nghỉ, dong duổi trên hàng trăm cây
số, không phải trên đường quốc lộ thênh thang, mà dọc theo các đường đê,

đường đất gồ ghề, lồi lõm, có đoạn đường đá, nhiều đoạn đường đất đỏ vùng đồi
miền trung du xa xa là trùng trùng điệp núi cao, rửng rậm, hoang vắng, không
một bóng người.
... Đến thị xã Sơn Tây, chúng tôi được dẫn vào nghỉ chân tại một nhà quen

ở khu trung tâm. Ở đây, hai anh em Phan Kế Định và Phan Kế Tín đã đợi sẵn tứ
mấy ngày nay, để cùng chúng tôi lên Tuyên Quang.Thế là xuất phát từ Thái
Bình có 3 người, giờ đây chúng tôi có thêm hai bạn nữa, cộng là 5 người rong

292