Page 275 - Tuyên Quang trong cách mạng tháng Tám

Anh Phạm Văn Đồng, anh Trường Chinh qua chơi. Thấy Bác thương tôi,

đều bảo: "Bác thương anh lắm đấy, coi anh như con cháu trong nhà. Anh cứ hỏi về
cuộc đời của Bác đi. Rồi ghi lấy! Anh hỏi dễ hơn, chúng tôi hỏi Bác không nói".
Được các anh khích lệ, tôi cứ hỏi tới. Chuyện gì cũng hỏi. Nhưng về tình
yêu... ngày xưa Bác có yêu ai chăng, thì tôi không dám hỏi Bác. Có lần, tôi thưa:

- Tiểu sử Bác, cháu hay đọc lắm. Bác xem cái nào viết đúng nhất?
- Không có cái nào đúng cả!
Tôi hỏi lung tung, đủ thứ chuyện. Nhất là chuyện trong tù.
- Thưa Bác, những ngày dài như thế Bác làm gì?

- Phải tìm cách đừng để tâm trí rỗi rãi. Chẳng hạn như: Bác đếm trên nóc
nhà giam mỗi hàng lợp mấy tấm ngói, cả mái bao nhiêu tấm. Tích cực hơn thì
Bác ngồi tìm bắt từng con rệp một. Trong tù ăn kém, Bác bị phù rồi liệt cả hai
chân. Bác phải dùng hết sức cố gắng, tới lúc đau nặng quá, không lúc lắc hai

chân được. Kể đến đây, Bác nhìn xuống hai bàn chân cười: "Lúc ấy mình bí
quá!"...Bác mới bò đến ôm cột đừng dậy, được một tí thôi. Mỗi ngày một tí, dần
dần Bác đứng thẳng được. Bác tập đi một bước, một bước rưỡi... Mình làm cách
mạng không có hai chân thì làm sao đi hoạt động quần chúng được. Rồi Bác tập

đi lần vách...
Thỉnh thoảng Bác sang bên chỗ anh Phạm Văn Đồng, anh Trường Chinh.
Thường vào lúc chín mười giờ tối, Bác mới về. Đường nhiều vắt lắm. Khi nào
vắt bám ít thì Bác tự bắt lấy. Có hôm vắt đeo nhiều quá, tôi đang ngồi nghe ra-

đi-ô bên cạnh vội vàng vạch từng chỗ bắt tiếp với Bác.
Một hôm, giữa bữa cơm tôi thưa với Bác:
- Hồi trước cháu học ở Hà Nội. Cháu nghèo lắm, từ trong Nam ra một
mình vì mê nghề, muốn tìm học tập nghệ thuật. Lúc nhỏ cháu đi vẽ cho các gánh

hát, họ hát xong mới lấy chỗ rạp trống, bày đồ ra vẽ, đêm chỉ ngủ một vài giờ
chẳng bữa nào no...
Bác cười:
- Bây giờ chú giàu lắm à? "Mình" chẳng bao giờ giàu đâu! Rồi Bác cười to.

Ở núi rừng Việt Bắc thường mọi người bị sốt rét. Bác cũng bị sốt rét. Cứ
cách hai ba hôm, Bác lại uống ngừa ba viên ký-ninh vàng. Lần nào uống thuốc,
Bác cũng gọi phát đều cho chúng tôi mỗi người ba viên. Một buổi tối, Bác đi
công tác về thì lên cơn sốt rét. Bác ngồi ôm cột, tay run run. Hồi lâu, Bác sờ trán

thấy mồ hôi ra, Bác nói:
- Bây giờ đỡ rồi!
Tôi thương Bác quá. Hận mình không có phép gì để chuyển cơn sốt của
Bác sang tôi, cho Bác đỡ đau. Tôi chỉ còn biết nói:

- Thưa Bác, Bác nằm nghỉ đi!
Bác lắc đầu:
- Công việc nhiều lắm. Không nằm được. Nằm xuống sẽ không dậy nổi!

275