Page 383 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 383
383
Phêìn thûá ba: LÕCH SÛÃ
Tháng 7-1829, Minh Mệnh ra lệnh bãi Thư lại ty Án sát: 1 Bát phẩm, 2 Cửu
lệ thổ ty thế tập ở các trấn Bắc Thành. phẩm, 20 vị nhập lưu.
Theo quy định thì châu, huyện nào Thủy sư lãnh binh quan đặt 1 Lãnh
có số đinh từ 5.000 người, ruộng từ 500 binh, chuyên cai quản bộ binh.
mẫu trở lên, thì châu đặt 1 Thổ Tri châu, Năm 1835, nhà Nguyễn bắt đầu đặt
huyện đặt 1 Thổ Tri huyện cùng người thổ lưu quan ở Tuyên Quang và một số tỉnh
lại mục đều 1 người; đinh từ 100 người, miền núi phía Bắc.
ruộng từ 100 mẫu trở lên, thì châu đặt 1 Mặc dù đặt chức lưu quan nhưng nhà
Thổ Tri châu, huyện đặt 1 Thổ Huyện Nguyễn vẫn quan tâm đến lợi ích về chính
thừa; đinh điền không đủ 100, thì chỉ đặt trị và kinh tế của đội ngũ Thổ quan, vẫn
1 thổ lại mục . cho họ là những thần tử tin cậy của triều
1
Năm 1831, Minh Mệnh tiến hành cải đình, chịu trách nhiệm cai quản dân địa
cách hành chính, Tuyên Quang trở thành phương vùng cao mà triều đình chưa đủ
một tỉnh dưới quyền kiểm soát của Tổng điều kiện quản lý. Năm 1836, Minh Mệnh
đốc Sơn - Hưng - Tuyên. cho phép các thổ ty Lạng Sơn, Cao Bằng,
Ở tỉnh đặt hai ty Bố chính và Án Hưng Hóa, Tuyên Quang và Thái Nguyên
sát dưới quyền Tổng đốc Sơn - Hưng - ở Bắc Kỳ vào Kinh bái chầu.
Tuyên. Tỉnh Tuyên Quang phía bắc giáp Năm 1844, Thiệu Trị bàn đặt chức
tỉnh Quảng Tây và tỉnh Vân Nam (Trung quan ở các tỉnh biên giới phía Bắc, vua
Quốc), phía đông giáp Cao Bằng và Thái giao cho đình thần bàn nghị xem xét các
Nguyên, phía nam giáp Sơn Tây và Hưng tỉnh hạt duyên biên, chỗ nào nên đặt
Hóa, phía tây giáp Lào Cai. Chức nhiệm quan bổ đến, chỗ nào nên dùng người
của các quan đứng đầu tỉnh Tuyên Quang thổ trước (quan địa phương), châm trước
được quy định cụ thể: định ra chương trình...
Bố chính sứ giữ việc thuế khóa, tài
chính toàn hạt. Triều đình có ân trạch, 2. Kinh tế
chính lệnh gì ban xuống thì truyền đạt cho Tuyên Quang là vùng đất có nhiều khoáng
các người phần việc. sản quý.
Án sát sứ giữ việc kiện tụng hình án Việc khai mỏ và quản lý đóng, mở các
trong toàn hạt, chấn hưng phong hóa, kỷ mỏ vẫn được Nhà nước chú ý. Nhà Nguyễn
cương, trừng thanh các quan lại, kiêm tuy có quan tâm đến việc khai thác khoáng
coi công việc chạy trạm trong hạt. Khi có sản, đặc biệt là ở các địa phương phía Bắc,
những việc trọng đại, hai ty (Bố chính và trong đó có Tuyên Quang, nhưng việc khai
Án sát) hội đồng bàn bạc, rồi trình bày với mỏ cũng như quản lý các trường mỏ còn
Tổng đốc hay Tuần phủ. lỏng lẻo và không đem lại hiệu quả cao.
Bộ phận nhân viên giúp việc ở các Ty Dưới đây khái quát về chủ trương, chính
Bố chính là: sách và biện pháp của nhà Nguyễn đối với
Bát phẩm thư lại ty Bố chính: 1 người công cuộc khai mỏ trên đất Tuyên Quang.
Cửu phẩm thư lại: 3 người Đầu triều Nguyễn, do còn lo xếp đặt
Vị nhập lưu thư lại: 30 người triều chính, xây dựng bộ máy hành chính
1. Xem Quốc sử quán triều Nguyễn: Đại Nam thực lục chính biên, Sđd, t.III, tr. 296.
