Page 369 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 369
369
Phêìn thûá ba: LÕCH SÛÃ
Năm Đinh Hợi (năm 1107), ông cho số. Trước những tình thế này, nhà Lý đã
xây chùa Bảo Ninh Sùng Phúc rất tráng áp dụng một chính sách khác hẳn: trấn áp
lệ ở chân núi Đán Hán (thuộc xã Yên không khoan nhượng.
Nguyên, Chiêm Hóa ngày nay) để giáo Ngay sau khi vừa lên ngôi được một
hóa chúng dân theo đức thiện. Khi chùa năm (1011), khi bộ lạc Cử Long ở miền
xây xong, ông có mời Triều thỉnh Đại Châu Ái (Thanh Hóa) nổi dậy, Lý Thái Tổ
phu, đồng Thượng cáp môn sứ, Thượng đã đích thân đi đàn áp. Sau cuộc tàn sát dã
thư Viên ngoại lang, tứ tử kim ngư đại Lý man, quân triều đình đã bắt sống người
Thừa Ân soạn văn bia nói rõ về công trạng cầm đầu và dập tắt ngay cuộc nổi dậy của
của dòng họ Hà ở đất Vị Long. bộ lạc này.
Trần Quang Bưu người Tuyên Quang, Sau vụ nổi dậy của bộ lạc Cử Long
tổ tiên làm quan trải qua các triều Lý, sang 2 năm, năm 1013, các dân tộc thiểu số ở
triều Trần vẫn được trọng dụng. Con cháu châu Vị Long (Chiêm Hóa, Tuyên Quang)
đều được phong hầu. Đến đời vua Trần nổi dậy liên tục 2 lần cũng bị triều đình
Thuận Tông (1389 - 1398), ông làm quan đàn áp.
đến chức Hành khiển (tương đương chức Năm 1022, bộ lạc Đại Nguyên ở miền
Tể tướng sau này). Cuối đời vua Trần biên giới nổi dậy cũng bị Dực Thánh
Thiếu Đế (1398 - 1400), Hồ Quý Ly làm Vương đàn áp.
phản, Trần Quang Bưu lập mưu giết Quý Năm 1024, các dân tộc thiểu số ở
Ly nhưng không thành, nên bị hại chết. Phong châu (Vĩnh Phúc, Phú Thọ) và Đô
Kim, Thường Tân, Bình Nguyên (Tuyên
3. Đấu tranh xã hội và chống giặc Quang) nổi dậy cũng bị Thái tử Phật Mã
ngoại xâm đánh tan.
1- Đấu tranh xã hội Đến đời vua Lý Thánh Tông cũng phải
Thời Lý - Trần - Hồ, chính sách đối 5 lần thân chinh đem quân đi trấn áp vùng
với vùng dân tộc thiểu số là khá mềm biên viễn.
mỏng, nhất là việc thông qua chính sách - Năm 1029 và 1035 ở Châu Ái.
ràng buộc hôn nhân đã lôi kéo được nhiều - Năm 1031 ở Hoan châu (Nghệ An).
tù trưởng gắn bó với đất nước, với triều - Năm 1033 ở châu Định Nguyên (Yên
đình. Thế nhưng bằng sự khôn khéo, nhà Bái).
Lý cũng không phải đã mua chuộc được - Năm 1037 ở đạo Hàm Tây (vùng Tây
hết các tù trưởng địa phương. Sự ràng Bắc ngày nay).
buộc của chính quyền trung ương với các Vua Thánh Tông trị vì sau đó cũng liên
dân tộc thiểu số miền biên viễn dẫu sao tục chinh phạt các vùng động Ma Sa (Đà
cũng chỉ là hình thức; ngoại trừ việc cống Bắc Hòa Bình), động Sa Đãng châu Mường
nạp lâm, thổ sản, thực quyền cai trị ở các Quán (Sơn La), v.v. khi đồng bào các dân
địa phương xa xôi vẫn là các tù trưởng tộc ở đó nổi dậy chống triều đình vào các
thiểu số. Vì những bất bình với triều năm 1061, 1064, 1065, 1084...
đình, hoặc giả không chịu nổi sự bóc lột Tại Tuyên Quang cũng có các tù
về kinh tế, chèn ép về chính trị... các thủ trưởng chống lại triều đình trung ương,
lĩnh địa phương sẵn sàng chống lại chính tiêu biểu nhất là cuộc nổi dậy của châu
quyền trung ương. Dưới thời Lý có khá mục Hà Án Tuấn (Cương mục chép là Hà
nhiều cuộc nổi dậy của các dân tộc thiểu Trắc Tuấn). Sử cũ chép lại sự kiện này
