Page 370 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU

370 ĐỊA CHÍ TUYÊN QUANG

như sau: “Quý Sửu, (1013),... mùa đông, tuổi, liền chuẩn bị xâm lược nước ta lần
tháng 10, châu Vị Long làm phản, hùa thứ hai.
theo người Man (Nam Chiếu). Vua thân Theo dõi chặt chẽ âm mưu và hành
đi đánh. Thủ lĩnh là Hà Án Tuấn sợ, đem động của nhà Tống, Lý Thường Kiệt đã
đồ đảng trốn vào rừng núi” . Năm 1014, chủ trương: “Ngồi yên đợi giặc không
1
Vua Lý điều động Dực Thánh Vương đi bằng đem quân ra trước để chặn mũi
đánh châu Vị Long. Ngay năm sau, sách nhọn của giặc”. Thực hiện chủ trương
Đại Việt sử ký toàn thư lại ghi sự kiện: “tiên phát chế nhân”, cuối năm 1075, Lý
“Ất Mão, (1015),... Xuống chiếu cho Dực Thường Kiệt trực tiếp chỉ huy 10 vạn
5
Thánh Vương và Vũ Đức Vương đi đánh quân thủy, bộ của ta bất ngờ tập kích vào
các châu Đô Kim, Vị Long, Thường Tân , các căn cứ của quân Tống mà trung tâm là
2
Bình Nguyên, bắt được thủ lĩnh là Hà Án thành Ung Châu.

Tuấn đem về kinh sư chém đầu bêu ở chợ Ngày 18-1-1076, ta bao vây thành Ung
Đông” . Năm 1037, các sách sử cũng ghi lại Châu và sau 42 ngày công phá dữ dội,
3
sự kiện Vua Lý cử Khai hoàng vương làm ngày 1-3-1076, quân ta đã hạ thành. Sau
Đại nguyên soái, đem quân đi trấn áp các đó, Lý Thường Kiệt cho rút quân về nước
châu Đô Kim, Thường Tân, Bình Nguyên. và chuẩn bị cuộc kháng chiến chống Tống.

Nguyên nhân của các cuộc nổi dậy bắt Thành Ung Châu nằm ở nơi tiếp giáp
nguồn từ lợi ích kinh tế. Điều này được của hai con sông Tả Giang và Hữu Giang
đoán định thông qua ghi chép của Cương (Nam Ninh - Quảng Tây); cửa biển Khâm
mục: “Người Mán đến châu Vị Long đổi Châu, Liêm Châu (Quảng Đông) và các
chác, mua bán, nhà vua sai người đến bắt, trại sát biên giới vùng Đông Bắc Đại Việt
tước được hơn một vạn con ngựa. Đến như Hoành Sơn, Thái Bình, Vĩnh Bình, Cổ

đây, Hà Trắc Tuấn làm phản, lại ngả theo Vạn, Thiên Long đã được quân Tống xây
người Mán” . dựng thành những căn cứ hậu cần và quân
4
Tuy thế, cuộc nổi dậy của Hà Án Tuấn sự chuẩn bị cho việc xuất quân xâm lược
(Hà Trắc Tuấn) bị dập tắt ngay và không Đại Việt.
gây ảnh hưởng tới an ninh quốc gia. Trong cuộc tiến công này, theo văn bia

2- Kháng chiến chống giặc giữ nước Bảo Ninh Sùng Phúc tự bi, châu mục họ Hà
- Kháng chiến chống Tống thời Lý (1075 - ở Vị Long đã góp nhiều công sức.
1077): Sử sách không chép cụ thể những đóng
Sau cuộc xâm lược nước ta lần thứ góp của Tuyên Quang vào cuộc kháng
nhất (981) bị thất bại, năm 1075 nhà Tống chiến chống Tống, trừ cuộc tấn công vào ba
nhân cơ hội vua Lý mới lên ngôi còn nhỏ căn cứ ở biên giới Ung Châu, Khâm Châu,

1, 3. Đại Việt sử ký toàn thư, Sđd, t.I, tr.243, 244.
2. Châu Đô Kim ngày nay thuộc huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang. Châu Vị Long thuộc huyện
Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang. Châu Thường Tân chưa xác định được là huyện nào trong tỉnh Tuyên
Quang hiện nay.
4. Quốc sử quán triều Nguyễn: Khâm định Việt sử thông giám cương mục, Sđd, t.I, tr.291.
5. Lý Thường Kiệt (1019 - 1105), quê ở phường Thái Hòa, Hà Nội. Ông đã từng giữ nhiều chức vụ
quan trọng trong triều đình nhà Lý dưới thời Lý Thái Tông, Lý Thánh Tông, và đặc biệt dưới thời Vua
Lý Nhân Tông ông đã làm tới chức Phụ Quốc Thái úy giữ cương vị như một Tể Tướng. Ông là người có
nhiều công lao đóng góp trong sự nghiệp phá Tống, bình Chiêm bảo vệ đất nước ở thời Lý.