Page 371 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 371
371
Phêìn thûá ba: LÕCH SÛÃ
Liêm Châu. Nhưng qua chính sách “ngụ Cuộc xâm lược Đại Việt lần thứ nhất
binh ư nông”, đi đến đâu cũng tuyển binh (1258) của đế quốc Mông Cổ đã bị thất bại
đến đấy và chính sách nhu viễn, thu phục thảm hại.
các tù trưởng vùng biên giới của triều đình Trong cuộc kháng chiến chống
nhà Lý, cũng có thể phần nào hình dung Nguyên - Mông lần thứ hai, năm 1285,
được những đóng góp sức người và sức nhân dân Tuyên Quang đã góp phần cùng
của nhân dân Tuyên Quang cho quân đội. các đạo thổ binh của các tù trưởng vùng
Công lao của nhân dân Tuyên Quang Tây Bắc chặn cánh quân địch từ Vân Nam
nói chung và thế lực các thủ lĩnh họ Hà ở xuống. Chiêu văn vương Trần Nhật Duật
châu Vị Long (Chiêm Hóa, Tuyên Quang) chỉ huy quân đội triều đình đóng quân tại
nói riêng đã được nhà Lý ghi nhận và ban trại Thu Vật (vùng Yên Bình, Yên Bái ngày
thưởng. nay). Giặc tiến công từ nhiều phía, quân
Việc đóng thuyền cho quân thủy và ta giao chiến rồi rút lui. Quân của Nhật
góp phần cung cấp những tay cung nỏ Duật đi theo thuyền xuôi về phía dưới.
thiện xạ cho quân đội đã được ghi chép Trong trận quân Nguyên đánh vào vùng
vào năm 1204 như sau: “Trước đây, Dĩ Phú Thọ, Tuyên Quang, Hà Đặc, một phụ
Mông đắp lũy xong, làm vài chục chiếc đạo người địa phương đã dũng cảm mang
thuyền lâu, sai những tay bắn cung ở Phú quân đánh trả. Hà Đặc đã dùng nhiều kế
Lương nấp trên thuyền ấy, lấy dây dài làm cho quân giặc hoảng loạn, mất tinh
buộc ở sau thuyền rồi hạ lệnh: Giặc tới thì thần. Cứ ban đêm, các đạo dân binh đem
chèo thuyền qua sông mà bắn, nếu bất lợi những hình nộm người đan bằng tre, có
thì kéo thuyền về” . Có thể thấy là, thuyền vóc dáng cao lớn, mặc áo, dẫn ra dẫn vào
1
lâu gắn chặt với chiến thuật dùng cung bên ngoài trại giặc. Quân Hà Đặc còn lấy
nỏ đánh thủy của quân đội trước đây. Các những cây to, khoét lỗ rồi cắm những mũi
vùng dân tộc thiểu số tiếp giáp với trung tên nỏ để giặc tưởng ta có những tên nỏ có
du, đồng bằng được nhà Lý cũng như nhà sức mạnh xuyên qua thân cây nên khiếp
Trần sau này rất chú trọng khai thác. sợ. Trong một trận giáp chiến với quân
Kháng chiến chống Tống của quân và Nguyên, Hà Đặc đã hy sinh, sau đó em
dân ta hoàn toàn thắng lợi, chấm dứt vĩnh ông là Hà Chương tiếp tục chiến đấu, bị
viễn dã tâm xâm lược Đại Việt của nhà Tống. giặc bắt. Sau lại trốn thoát, Hà Chương
- Kháng chiến chống Mông - Nguyên thời tiếp tục chỉ huy dân binh đánh giặc.
Trần (thế kỷ XIII) Khi quân Nguyên - Mông thua to ở bến
Trong cuộc kháng chiến chống quân Đông Bộ Đầu, hoảng loạn rút về khu vực
Mông Cổ lần thứ nhất, Tuyên Quang chỉ là trại Quy Hóa, bị chủ trại là Hà Bổng chiêu
nơi quân giặc Mông Cổ chuyển quân qua tập người dân địa phương chặn đánh.
địa phận. Sử cũ không chép cụ thể nhưng Cuộc kháng chiến thắng lợi, Hà Bổng đã
cũng có thể thấy cùng với nhân dân cả được triều đình phong tước hầu.
nước, đồng bào Tuyên Quang đã đóng góp Cuộc kháng chiến chống quân xâm
công sức vào cuộc chiến tranh toàn dân lược Mông - Nguyên của quân, dân Đại
chống quân xâm lược Mông - Nguyên. Việt ở Tuyên Quang còn được phản ánh
1. Việt sử lược, bản dịch của Trần Quốc Vượng, Nxb. Sử học, Hà Nội, 1963, tr.170.
