Page 218 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 218
218 ĐỊA CHÍ TUYÊN QUANG
Yếm được khoét cổ tròn, có dây, lúc mặc vải màu đen, đỏ, xanh, vàng, rộng khoảng
buộc vào sau gáy. Váy của phụ nữ Sán 2 cm, dài bằng chiều dài của miếng vải
Chay chỉ lửng đến bắp chân, được ghép từ trắng làm nền cho nó. Trên nẹp ngực bên
năm miếng vải. Cạp váy thường nhỏ hơn phải cũng được đáp bằng ba miếng như
gấu váy, bên trong luồn chỉ màu để buộc. vậy, miếng vải ở giữa thường là màu đen,
Điểm độc đáo, là những mảnh vải màu trên có thêu 1 - 2 hình ngôi sao 8 cánh. Có
ghép với nhau ở cạp váy, và những tua chỉ một miếng vải cùng màu với áo đính ở
màu tết lại khâu ở viền váy rất tinh tế và phía sau.
duyên dáng. Đi liền với váy là thắt lưng, Phụ nữ Sán Chay đeo nhẫn, vòng tay,
được dệt rất cầu kỳ, đẹp mắt với nhiều trâm, xà tích, vòng cổ, hoa tai bằng bạc
hình hoa văn phối các màu xen kẽ. Người hoặc xương động vật. Các cô gái khi về
Sán Chay gọi đó là dây nhưng nó có chức nhà chồng thường được bố mẹ chồng tặng
năng của chiếc thắt lưng. Dây đó còn dùng cho vòng cổ bằng bạc.
để dắt bao dao nhỏ bằng gỗ để vừa trang Phụ nữ Sán Chay có tục nhuộm răng
trí vừa tự vệ. đen. Họ lấy quả cây phèn đen ở bờ sông
Phụ nữ Sán Chay vấn tóc, ngoài dùng đem phơi, sau đó đặt quả ở trên dao đốt
khăn dài nhuộm chàm, hai đầu bắt chéo lửa phía dưới cho cháy đến khi ra nhựa
nhau ở sau gáy, phần còn lại thả xuống che đen thì bôi vào răng. Khi nhuộm răng
búi tóc. Mùa đông họ đội thêm một khăn phải kiêng không được ăn cơm nóng trong
vuông đen, thêu 4 góc. vòng 2 - 3 ngày. Ngày nay, chỉ còn một số
Khi đi đám cưới, đi hội, ngày lễ tết, người già nhuộm răng đen và mặc trang
phụ nữ Sán Chay thắt thêm 2- 4 chiếc thắt phục truyền thống; lớp trẻ chỉ mặc trang
lưng, rộng khoảng 40 cm, dài 2 m, bằng phục truyền thống trong những dịp lễ hội,
lụa tơ tằm màu xanh, đỏ, tôn thêm vẻ đẹp ngày thường họ mặc Âu phục.
cho trang phục. Phụ nữ Sán Chay ăn trầu, 2- Trang phục nam
nên mỗi người đều có túi trầu bằng vải tự Nhìn chung, trang phục nam giới
may, hình bán nguyệt, có dây rút. Trong người Sán Chay khá đơn giản, không cầu
túi đựng lá trầu, quả cau, hộp vôi, hộp kỳ như trang phục của nữ giới và có nhiều
thuốc lào bằng bạc và một con dao nhỏ nét giống với trang phục của nam giới dân
dùng để têm trầu... tộc Tày.
Xà cạp màu trắng dài khoảng 50 cm, Nam giới mặc áo năm thân màu nâu,
hình tam giác, có khâu nẹp vải màu đen ở cổ tròn cao khoảng 2 cm, cài cúc ở ngực,
3 góc, chỉ dùng vào mùa đông cho ấm. Khi xẻ tà, có hai túi trước ngực. Trước đây khi
lao động thì quấn xà cạp màu nâu để bảo đi hội, đi lễ, nam giới mặc quần áo the
vệ đôi chân. kép, đi guốc. Điểm khác biệt với áo nam
Một loại áo đặc sắc của người phụ nữ của người Tày là nó có một đường xẻ từ
Sán Chay mà đến nay ít người còn giữ lại sống lưng xuống đến tận gấu áo. Quần
được, đó là: “pù dàu dinh” (áo uyên ương). chân què, ống rộng, cạp rộng, dây thắt
Áo được trang trí khá công phu và đẹp. trước bụng. Trước đây, họ để tóc búi tó củ
Trên hai nẹp ngực của áo, mỗi bên đáp liền hành và cài lược ngà ở sau gáy. Lược được
nhau ba miếng vải vuông, mỗi chiều rộng chạm trổ hoa văn với ý nghĩa là đồ trang
khoảng 7 cm. Trên những miếng vải này, ở sức nhiều hơn là giá trị sử dụng. Nam
nẹp ngực bên trái, đáp thêm những mảnh giới quấn khăn dài 2 m, rộng 35 - 40 cm,
