Page 211 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 211
211
Phêìn thûá hai: DÊN CÛ - DÊN TÖÅC
Sau khi đẻ, sản phụ kiêng ăn chua, ngoại khâu cho cháu cái võng để cháu ngủ
ăn tanh, sợ con trẻ bú sữa hay bị cam sài. khi ở nhà và cho cháu cái địu để mẹ địu
Kiêng ăn tất cả các rau màu xanh, nhất cháu đi làm. Người mẹ sau khi sinh nở
là rau bí vì sợ sau này mẹ bị dặm, lạnh phải kiêng đủ 40 ngày mới được đến nhà
dạ con. 40 ngày đầu ăn thịt gà băm viên khác chơi, vì họ cho rằng người mới sinh
nhỏ nấu với nghệ, ngoài ra có thể ăn đỗ không được sạch sẽ, nếu đến nhà khác thì
xanh, thịt nạc. Nhà nào có điều kiện thì ông bà tổ tiên nhà đó sẽ bị quấy nhiễu, làm
nhờ những người biết thuốc, đi tìm cây lá ăn không nên.
thuốc về sắc cho sản phụ uống để cơ thể 3- Phong tục làm nhà mới
nhanh khỏe mạnh. Nhà truyền thống của người Nùng là
Nếu ngay hôm sau ngày sinh, vô tình nhà sàn, quy trình làm nhà, lần lượt gồm
có khách đến chơi thì người khách đầu các bước:
tiên đó phải uống một chén rượu chúc Chọn cây: Cây cụt ngọn, chết đứng,
mừng gia đình có con, có cháu mới ra đời. cây có dây leo quấn quanh, cây có nhiều
Đó là hình thức chúc rượu lấy may mắn, cành chĩa ra ngoài đều không lấy, dù đó
theo họ thì đứa con đó sẽ gặp nhiều may là cây gì.
mắn vì đã có người đến cho lộc, cầu phúc, Hướng nhà: Phải chọn những nơi đất
ngay khi mới chào đời. bằng phẳng. Kiêng chọn hướng nhà nhìn
Lễ ba ngày nhằm thông báo cho tổ tiên thẳng vào ngọn núi nhọn, nhất là núi có
biết về việc đặt tên cho trẻ. Vì vậy, lễ ba nhiều đá màu. Bởi vậy, hầu hết các hướng
ngày còn gọi là lễ đặt tên, gia đình mời nhà của người Nùng đều nhìn ra đồng
thầy cúng về làm lễ. Lễ vật tùy thuộc vào ruộng bằng phẳng hoặc đồi thoai thoải.
điều kiện của từng nhà, nếu khó khăn thì Sau khi chọn được cây, được đất và
chỉ cần 1 con gà luộc, chén rượu, hương, hướng làm nhà ở thì dựng nhà. Ngày
tiền giấy. Thầy viết sớ, thông báo cho tổ dựng nhà, mời anh em, họ hàng, hàng xóm
tiên biết về thành viên mới của gia đình, tới giúp. Trước tiên, người ta kéo cột lên,
mong tổ tiên phù hộ và che chở. Đặt tên dựng vì kèo, luồn phang xà và dầm, tiếp
không được trùng với tên anh em trong họ đó là thưng vách và lợp mái. Trước khi
tộc bên nội. Sau khi chọn được tên, thầy dựng nhà mới, gia chủ cũng bày một mâm
cúng viết tờ lộc mệnh ghi ngày tháng năm lễ báo với thổ địa, thổ công để được phù
sinh, giờ sinh. Tờ lộc mệnh rất quan trọng hộ. Cũng phải xem ngày, giờ tốt để dựng
vì nó sẽ theo suốt cuộc đời của mỗi người, vì kèo, dựng hai vì giữa xong mới dựng
nhất là khi cưới xin. tiếp bốn vì xung quanh. Người ta chôn cột
Mặc dù đã có tên chính thức trong tờ giả, dựng và kéo vì kèo lên, có quy định cả
lộc mệnh nhưng cả nhà vẫn gọi đứa trẻ là nhà tập trung cùng dựng, cùng kéo vì kèo
“cún” để nó lớn nhanh và không bị sài đẹn. thì vợ chồng mới hòa thuận, kinh tế khá
Khi con nhỏ được một tháng thì ông bà nội giả, con cái hiếu thuận.
cho hai mẹ con về chơi bên nhà ngoại. Khi Nhà làm xong, gia chủ xem ngày tốt để
đi, mang theo con gà để bên ngoại cúng nhóm bếp lên nhà mới. Ngày tốt là ngày
tổ tiên. Trước khi đi phải bôi tý nhọ vào không trùng với ngày đưa bát hương, tức
trán đứa trẻ để những thứ xấu xa không là ngày ông bà mất. Khi chọn được ngày,
quấy nhiễu cháu, nhiều gia đình cẩn thận giờ tốt thì chủ nhà tự mang bát hương lên.
còn cho người mẹ cầm thêm con dao. Bà Người lớn tuổi nhất trong gia đình mang
