Page 203 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 203
203
Phêìn thûá hai: DÊN CÛ - DÊN TÖÅC
kéo, nguồn phân bón và phục vụ các nghi Nghề rèn: các thôn bản người Nùng
lễ nông nghiệp khác. Các gia đình đều đều có các lò rèn để làm các công cụ sản
chăn nuôi trâu, gà, lợn, vịt, ngan... xuất như dao, liềm, búa, cưa, đục, mai,
cuốc, xẻng... với chất lượng khá cao.
3. Nghề thủ công truyền thống Nghề đan: Người Nùng đan đệm, đan
Nghề trồng bông, dệt vải: Cây bông giành, cót phơi lúa, sọt, dậu, phên và các
được trồng vào tháng 2 hoặc tháng 3 âm đồ đựng trong gia đình từ giang, tre, nứa.
lịch, trên các mảnh nương bằng hoặc Nghề mộc: Sau mỗi vụ gặt, người
thoai thoải. Gia đình nào có đông con Nùng thường đi xẻ gỗ thuê hoặc làm thợ
gái thì phải làm 2 - 3 nương bông, nhà mộc với tay nghề khá cao. Họ còn biết làm
ít cũng có một nương. Trồng bông phải giấy từ cây vầu, nứa... nhưng hiện nay ít
bỏ công vun xới, nhặt cỏ. Tháng 6, tháng người biết đến.
7 thu hoạch bông. Bông hái về phơi khô, 4. Trao đổi, buôn bán
dùng máy cán tách bỏ hạt, cho vào máy
bật bông rồi se, kéo thành sợi. Sau đó Người Nùng trao đổi, mua bán những
dùng bột hồ quay sợi thành suốt. Nghề vật dụng và thực phẩm cần thiết tại các chợ
dệt dành cho chị em phụ nữ. Dệt vải là gần nơi cư trú cùng với các dân tộc khác,
một trong những tiêu chuẩn để lựa chọn chủ yếu để phục vụ đời sống gia đình. Họ
cô dâu. Các cô gái Nùng khi về nhà chồng bán thóc, ngô, lâm thổ sản, sản phẩm dệt,
phải biết trồng bông, dệt vải. Khổ vải dệt đan...; mua mắm, muối, dầu... Một số người
ngày xưa là 40 cm thường để may quần sinh sống bằng buôn bán nhỏ, mở hàng ăn
áo, vỏ chăn, gối... Dệt vỏ chăn có kỹ thuật hoặc vào các ngày chợ phiên tranh thủ làm
xôi, làm bánh đem bán.
đan xen các sợi chỉ màu, giống như thổ
cẩm xen kẽ các màu chỉ xanh, đỏ, đen để 5. Săn bắt và hái lượm
làm mặt chăn, còn một mặt giữ nguyên Nam giới Nùng thạo săn bắn bằng
màu chàm. Làm mặt địu cũng có cách xen súng kíp, các loại cạm bẫy, tổ chức thành
cài màu sắc từng ô tương tự như thế. Sản hội săn tương tự như người Tày. Vì sống ở
phẩm của nghề dệt chủ yếu được dùng các thung lũng ít ao hồ, sông suối nên họ
trong gia đình. ít đánh bắt cá.
Người Nùng giỏi làm cao chàm nhuộm Phụ nữ Nùng cũng thường thu hái các
vải. Người ta phát, đốt nương rồi cày bừa nguồn lợi từ rừng như các loại quả, các
để trồng cây chàm. Có hai loại chàm: loại rau, măng, nấm... để phục vụ cho bữa
chàm lá to và chàm lá nhỏ; khi thu hoạch ăn hằng ngày và các loại dược liệu.
về được ngâm thối bằng nước vôi rồi nhặt
bỏ gân, cành, gạn nước đi, giữ bột lại. Bột 6. Trang phục
chàm pha nước lã, ngày hai lần nhúng vải 1- Trang phục nữ
vào nước chàm khoảng một tiếng, vắt lên Trang phục nữ của người Nùng An
phơi, cứ làm như thế độ một tháng. Sau gồm có áo trắng ngắn mặc bên trong, áo
đó, đun nước củ nâu, ngâm vải nhiều lần dài đến gần gối mặc bên ngoài, đeo “lá
cho giữ màu. Cao chàm được người Nùng đáp” là một tấm vải hình chữ nhật có hai
dùng trong gia đình và bán cho đồng bào đầu dây để buộc quanh thắt lưng. Áo phụ
các dân tộc khác. nữ khâu nối từ bốn tấm vải nên gọi là áo
