Page 199 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 199
199
Phêìn thûá hai: DÊN CÛ - DÊN TÖÅC
5. Văn học, nghệ thuật Ra đời trong dân gian, gắn với đời sống
Người Tày có vốn dân ca, dân vũ rất của dân gian nên lời hát then là sự phản
phong phú. Các điệu múa tập thể phản ánh chân thực cuộc sống của người dân
ánh đời sống lao động như múa lấy nước, miền núi. Trong lễ cấp sắc của người Tày, lễ
múa làm cỏ, múa sư tử, múa then... cầu an đầu năm, lễ chúc thọ cha mẹ... then
Dân ca của người Tày gồm nhiều thể là hình thức cơ bản để phản ánh tâm tư,
loại: Hát giao duyên của thanh niên nam nguyện vọng, những mong muốn rất bình
nữ có lượn và cọi. Lượn gồm: lượn mời dị của người nông dân: có thóc gạo, trâu
trầu, mời nước, mừng vào nhà mới, mừng bò, gà vịt đầy nhà; cha mẹ già trường thọ;
hoa, mừng bản, mừng thuyền... Cọi có cọi gia đình hoà thuận yên vui, con cái hiếu
cây đa, cọi đối đáp, cọi ví... Trong đám thảo trưởng thành; người làm nghề cúng
cưới có hát quan làng. Trong các nghi lễ bái thì được linh nghiệm... Bên cạnh đó,
thờ cúng gia đình, cộng đồng làng bản trong then còn có nhiều nội dung phê phán
có hát then. Then là thể loại dân ca đặc những thói hư, tật xấu trong xã hội, đề cao
sắc, mang đậm màu sắc tín ngưỡng của những phẩm chất tốt đẹp của con người,
dân tộc Tày ở Tuyên Quang. Vùng hát ca ngợi tình nghĩa vợ chồng thủy chung.
then tỉnh Tuyên Quang tập trung chủ
yếu ở các huyện Chiêm Hóa, Nà Hang, Then cũng bày tỏ lòng cảm thông sâu sắc
Lâm Bình và một số xã của các huyện Sơn với những số phận không may mắn, những
Dương, Yên Sơn, Hàm Yên. Hát then của người tật nguyền, người chết thảm, những
Tuyên Quang có đặc trưng là giai điệu trẻ mồ côi, những cô gái xinh đẹp nhưng bị
mượt mà, đằm thắm và mở đầu câu hát ép duyên hoặc phận mỏng... Hiện nay, hát
bao giờ cũng có từ “ới la”, biểu hiện khát then đang được duy trì và phát triển.
vọng giao đãi của con người với trời đất, Dân tộc Tày có kho tàng truyện kể, câu
thiên nhiên, vạn vật. đố, tục ngữ, cao dao khá phong phú. Truyện
Hát then
