Page 185 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 185
185
Phêìn thûá hai: DÊN CÛ - DÊN TÖÅC
bố mẹ chồng. Nếu có tâm tư, nguyện vọng đây, phần lớn các dòng họ của người Tày
gì thì con dâu phải thông qua chồng hoặc đều kiêng ăn thịt trâu, thịt chó, kiêng
mẹ chồng để truyền đạt lại với bố chồng. làm các việc lớn vào ngày sát chủ. Ngoài
Ngày nay, nhiều quy tắc ứng xử khắt khe những điều kiêng kỵ, mọi người còn nhận
đã được thay đổi như: con dâu được ăn họ thông qua cách đặt tên đệm cho con.
cơm cùng mâm với bố mẹ chồng, không Ngày nay, một số dòng họ vẫn còn duy trì
phải kiêng kỵ nhiều và được tham gia vào được quy tắc này, như các họ Ma, Nguyễn,
các công việc của gia đình. Hoàng... Dòng họ Nguyễn có Nguyễn Thế,
Nguyễn Công, Nguyễn Khắc. Họ Ma có
2. Dòng họ Ma Công, Ma Văn, Ma Trọng, Ma Đoàn.
Gia đình người Tày là gia đình phụ Họ Hoàng có Hoàng Văn, Hoàng Khắc,
quyền, con cái sinh ra mang họ cha. Người Hoàng Thế. Dựa vào cách đặt tên đệm cho
Tày ở Tuyên Quang có rất nhiều họ, như: con cái còn để phân biệt vai vế, thứ bậc của
Nguyễn, Hà, Ma, Hoàng, Chẩu, Viên, người đó trong dòng họ để dễ bề giao tiếp
Lương, Phan, Lưu, Đào, Lý... Các dòng và ứng xử.
họ này cư trú ở nhiều khu vực khác nhau Trước đây, các dòng họ đều có trưởng
trên địa bàn toàn tỉnh, trong đó có những họ, vị trí trưởng họ được thừa hưởng theo
dòng họ lớn, cư trú lâu đời ở vùng đất cha truyền con nối hoặc do những người
Tuyên Quang, đã được triều đình phong trong dòng họ tín nhiệm bầu lên. Trưởng
kiến ghi nhận công lao như họ Hà Châu họ phải là người am hiểu các phong tục,
mục Châu Vị Long thời Lý; họ Nguyễn tập quán truyền thống, nguồn gốc lịch sử
với vị tướng quân quả cảm Nguyễn Thế của dòng họ và có uy tín để giải quyết các
Quần thời Lê; các họ Ma, Hoàng, Lương, công việc của dòng họ. Mỗi gia khi đình
Nông, Viên, Lý,... Sau này, một số người muốn tổ chức một việc lớn đều đến xin ý
Kinh lên sinh sống trong các làng bản của kiến trưởng họ. Ý kiến của trưởng họ có
người Tày, được người Tày tiếp nhận như ảnh hưởng rất lớn đến quyết định của các
là người của dân tộc mình và người Kinh gia đình, đặc biệt là việc cưới xin, tang ma
cũng tự nhận mình là người Tày nhưng
họ vẫn mang dòng họ gốc của mình như hay các công việc liên quan đến các hoạt
Đinh, Phan, Đào... động thờ cúng. Ngày nay, vị trí trưởng tộc,
Theo quan niệm, những người do trưởng họ của người Tày vẫn còn, nhưng
cùng một ông tổ sinh ra, có quan hệ về mặt đã ít được đề cao như trước.
huyết thống, có cùng tên gọi họ thì được Các dòng họ của người Tày trước đây
gọi là người cùng họ. Những người anh đều sống độc lập ở một khu vực riêng,
em, cô, chú, bác theo họ cha được gọi là có những bản chỉ có một, hoặc hai dòng
họ nội; còn những người anh em, dì, cậu, họ cho nên giữa các thành viên trong bản
bác... bên họ mẹ được gọi là họ ngoại. Còn luôn có quan hệ gần gũi, gắn bó. Sự hòa
những người khác họ, gọi là anh em làng quyện đó tạo nên tính gắn kết, chặt chẽ,
xóm để phân biệt với anh em trong họ. Mỗi thống nhất và mang những nét văn hóa
dòng họ đều có quy tắc trong nghi lễ thờ đặc trưng của từng làng. Ngày nay, kinh
cúng, các vị thần thờ cúng trong dòng họ, tế thị trường đã xâm nhập vào đời sống
số bát hương trên bàn thờ, số que hương các gia đình, tuy nhiên mối quan hệ thân
thắp và những điều kiêng kỵ riêng. Trước tộc vẫn gần gũi, thân thiết.
