Page 1084 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 1084
1084 ĐỊA CHÍ TUYÊN QUANG
Thong thả một năm mười hai tháng, gặp truyện có nhiều chủ đề phong phú, tạo
thời bình trị được làm người; cho ông một vị trí lớn trong lịch sử văn
Ngao du ba vạn sáu ngàn ngày, tới cõi học Việt Nam.
tràng sinh càng dõi mạch. Tuy chịu ảnh hưởng các tập sách: Việt
- Sau cùng bài phú là lời kết, thể hiện điện u linh, Lĩnh Nam chích quái và kho tàng
rõ thái độ vô vi của người ẩn sĩ: truyện cổ dân gian, nhưng đây cũng là
Dù ai cười thơ thẩn ngẩn ngơ tập truyện ngắn có nhiều sáng tạo. Thiên
Thì ta cũng ngô nghê ngốc nghếch. Nam vân lục liệt truyện đương thời được
Các bài phú Nôm của Nguyễn Hàng chép thành ba quyển, bao gồm những câu
cho thấy khả năng phát triển phong phú chuyện về nguồn gốc dân tộc, về những vị
của tiếng nói dân tộc từ thế kỷ XVI có nền anh hùng cứu nước, về địa linh nhân kiệt
móng của nền thơ văn viết bằng chữ Nôm và những sinh hoạt phong tục tập quán của
từ thế kỷ XIII trở đi đã đưa tiếng Việt lên nhân dân. Trong đó các truyện ngắn tiêu
một tầm cao mới. biểu như Truyện Hà Ô Lôi, Truyện Trưng Nữ
Vương, Truyện trầu cau... vừa mang màu sắc
4. Nguyễn Hàng với Thiên Nam vân lịch sử vừa đậm đà chất dân gian.
lục liệt truyện Truyện Hà Ô Lôi kể về cuộc đời một
Là những nho sĩ lừng danh, Nguyễn thanh niên dị thường, được vua tin dùng;
Bỉnh Khiêm, Nguyễn Hàng, Nguyễn Dữ chàng có biệt tài ca hát chinh phục lòng
tạo nên thế “ba cây chụm lại nên hòn núi người, nhưng quá ham thanh sắc dẫn tới
cao” của nền văn học Việt Nam thế kỷ XVI. cái chết bi thảm... Câu chuyện khéo kết
Mỗi nhà nho “chiếm cứ” một nơi: Nguyễn hợp giữa lịch sử với huyền thoại dân gian:
Bỉnh Khiêm từ quan về dựng am Bạch Đặng Sĩ Doanh vâng mệnh vua đi sứ. Thần
Vân bên sông Tuyết Hàn (Hải Dương) để Ma La giả là Sĩ Doanh, tư thông với Vũ
lại cho đời Bạch Vân am thi tập và Bạch Vân Thị vợ chàng, rồi sinh ra Ô Lôi. Trong giấc
quốc ngữ thi tập; Nguyễn Dữ tìm vào chốn mộng, vua biết Ô Lôi là con của Thần nhân
lâm tuyền Thanh Hóa náu mình và để lại nhập thế đầu thai vào vợ Sĩ Doanh. Ô Lôi
tập Truyền kỳ mạn lục; Nguyễn Hàng lấy dung mạo xấu xí, nhưng có giọng hát hay.
trấn Đại Đồng (Tuyên Quang) làm quê Mười lăm tuổi được vua vời vào cung làm
hương, lập thảo am dưỡng tính, tìm nơi người hầu hạ, Ô Lôi gặp Lã Động Tân -
vắng vẻ để tạo nên Đại Đồng phong cảnh một bậc tiên nho hiển linh, nói cho biết:
phú, Tịch cư ninh thể phú, Tam Ngung động “Thanh và sắc của người được mất bằng
phú và bộ Thiên Nam vân lục liệt truyện... nhau” rồi mớm nước bọt cho Ô Lôi, biến
Thơ văn và tên tuổi các danh nho đã tạo chàng thành người có tài ngâm vịnh,...
nên “thế chân vạc” trên văn đàn thuở ấy. Nhà vua ham mê quận chúa nhưng không
Mảnh đất Tuyên Quang là nơi đã làm nên được, phải nhờ Ô Lôi quyến rũ mỹ nhân
tên tuổi của một nhà văn lớn. cho mình. Thực thi ý vua, Ô Lôi đã giả làm
Sống gắn bó với con người và mảnh gia nô lọt vào dinh quận chúa. Nhờ giọng
đất sơn kỳ thủy tú, đồng hành với Truyền hát của chàng, quận chúa đem lòng yêu,
kỳ mạn lục của Nguyễn Dữ, Nguyễn Hàng biến chàng thành người thân cận; rồi quận
cũng mở ra một thế giới nghệ thuật đặc chúa mắc bệnh tương tư và chủ động xin
sắc trong bộ Thiên Nam vân lục liệt truyện kết tình cầm sắt với chàng; Ô Lôi mượn
(Ghi chép mọi truyện dưới trời Nam) với 39 mũ kim lăng của quận chúa về báo cho
