Page 1077 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 1077
1077
Phêìn thûá nùm: VÙN HOÁA
huyện Sơn Dương, Yên Sơn, tỏ lòng biết Văn bia chùa Hương Nghiêm cũng
ơn sự linh ứng của thần, mong thần che ghi lại lễ nghi, phong tục dân gian, lễ Phật,
chở cho muôn dân bình yên, hạnh phúc. lễ cầu mưa, cầu nắng: “Cứ đến ngày rằm
Ví dụ: Sắc phong của Vua Tự Đức năm và mùng một, tín đồ thập phương nối gót
Quý Mùi (1853) cho Thánh Cao Sơn: cầu khấn, tăng ni cúi đầu về phương nam
“Hiệp Linh Phù Chính Phu Uy Đôn Tĩnh ba lần vái lạy. Những khi trời đất không
Hùng Tuấn Trác Vĩ Thượng Đẳng Thần”. hòa thuận, cầu nắng thì được trời quang
Đó cũng là những biểu tượng nói lên sự tạnh, khấn mưa thì mưa trải khắp nơi”.
cao cả, vững bền. Kết thúc bài minh có câu: “Địa cửu thiên
Sắc phong về người anh hùng dân tộc trường” (Trời đất muôn đời) khẳng định
Trần Hưng Đạo chiếm một số lượng lớn ở lẽ vĩnh hằng của cõi Phật. Đọc Sấm truyền
Tuyên Quang. Các sắc phong của đền Tam chùa An Vinh thấy trong con người thiền
Kỳ, đền Cảnh Sanh... đều thể hiện lòng tôn sư thi sĩ vừa lạc đạo vừa ưu thời mẫn thế.
kính thiêng liêng, biết ơn vô hạn với Hưng Trong Tịch cư ninh thể phú, bên cạnh tình
Đạo Vương Trần Quốc Tuấn ba lần đánh yêu thiên nhiên, còn thấy tư tưởng Phật
tan giặc dữ đem lại nền thái bình cho Tổ - Lão của Nguyễn Hàng, một con người
quốc. Ví dụ, sắc phong đền Tam Kỳ cho thoát tục và thái độ vô vi.
Trần Hưng Đạo với các mỹ tự: “Chí Trung Trong các thần phả, ngọc phả, bi ký hay
Đại Nghĩa Phong Cẩn Vĩ Liệt Hiển Linh tập truyện Thiên Nam vân lục liệt truyện của
Trác Vĩ Dực Bảo Trung Hưng Thượng Nguyễn Hàng, các yếu tố phong tục tập
Đẳng Thần”, nói lên tầm vóc vĩ đại của quán, tín ngưỡng dân gian hòa trộn với đạo
người anh hùng. Nho, đạo Phật. Chẳng hạn như các nghi
Các thần phả, ngọc phả ở đình Minh thức ma chay, ăn trầu, lễ hội, cầu cúng, ẩm
Cầm, đình Sở xã Thọ Vực đều phản ánh thực, phép đối nhân xử thế đều in đậm dấu
rõ nét phong tục tập quán của nhân dân ấn phong tục tập quán ở địa phương, nhiều
địa phương qua các ngày húy, ngày kỵ và nét còn lưu giữ đến ngày nay.
nghi thức cúng tế các vị anh hùng như Cao
Sơn, Quý Minh, U Sơn, Ất Sơn. Chẳng hạn, II- Về THể LOẠI
thần phả đình Minh Cầm ghi: “Liệt kê các
ngày sinh, ngày hoá và tên húy của các Văn học trung đại Tuyên Quang có
thần, cấm dùng bốn chữ: Cao, Sơn, Quý, nhiều thể loại phong phú:
Minh; cho phép bản Minh Cầm được thờ - Bi ký là thể loại sớm hình thành và
phụng các thần”. Thần phả là bức tranh phổ biến; với các tác phẩm như Bảo Ninh
chân thực về tín ngưỡng mang màu sắc Sùng Phúc tự bi (Văn bia chùa Bảo Ninh
bản địa của nhân dân Tuyên Quang. Sùng Phúc), Hương Nghiêm tự bi (Văn bia
Quan niệm Phật giáo, Nho giáo sớm chùa Hương Nghiêm); Cổ tích danh lam minh
hình thành trên mảnh đất Tuyên Quang. viết (Bài minh ghi chép về sự tích danh lam);
Văn bia chùa Bảo Ninh Sùng Phúc đã đề Sâm Sơn Phật tự bi ký (Bài bi ký chùa Sâm
cập tới nhiều vấn đề trong kinh Phật như: Sơn); Viên Lâm thôn Hậu bi ký (Bài bi ký về
chân không, diệu hữu, hữu hình, thực và bà Hậu ở thôn Lâm Viên). Đó là những văn
quyền, thường - lạc, hồi hướng, sa giới, bia viết bằng chữ Hán, nói về lai lịch của
trúc càn, v.v., hài hòa với quan niệm “trung danh lam hoặc công đức của người được
quân ái quốc” của Nho giáo. thờ phụng.
