Page 1071 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 1071

1071
                                                                        Phêìn thûá nùm: VÙN HOÁA


                   Mời chúa Lưu Tam đến chứng giám            động  thiên  nhiên,  ước  vọng  hạnh  phúc
                   Hát hò, hát hẹn của đôi ta.                 cùng những trạng thái tâm hồn nhiều sắc
                   - Hát tiễn Lưu Tam:                         điệu  (nhớ  thương,  hờn  giận,  ai  oán...).
                   Bên nam:                                    Soọng cô đồng thời còn là những bài ca về
                   Anh chúc nàng rồi, anh về thôi             thuần phong mỹ tục của đồng bào Sán Dìu
                   Ngàn câu vạn tiếng chúc muôn đời           trong cưới xin, trong lời chúc vừa in dấu

                   Hai người quyến luyến không ly biệt        ấn phong tục vừa giàu ý nghĩa nghệ thuật.
                   Một đôi uyên ương nước mắt rơi.                 -  Soọng  cô  có  nhiều  hình  thức  hát
                   Bên nữ:                                     phong phú :
                                                                          1
                   Canh năm tiễn chàng ra khỏi cửa                - Soọng cô hát trong mùa xuân
                   Hai người cách biệt, lệ đôi dòng               Bên nam:
                   Tay nâng vạt áo lau nước mắt                    Xuân cũ qua đi xuân mới đến
                   Năm sau chưa hết sẽ tương phùng.                Hoa mận đã tàn hoa đào nở

                   *  Hát  soọng  cô:  Theo  truyền  thuyết,       Hoa mận đã tàn gió thổi bay
               nguồn gốc dân tộc Sán Dìu là con cháu của           Hoa đào đã nở chờ em tới.
               hai chị em sống sót sau nạn đại hồng thủy           Bên nữ:
               nhờ chui vào một quả bầu. Để tìm người              Năm cũ qua rồi năm mới tới
               khác  về  huyết  thống  để  xây  dựng  hạnh         Hoa đào nở rộ khắp nơi nơi
               phúc, người Sán Dìu đã sáng tạo ra những            Ong bướm trong vườn hoa thơm ngát

               bài ca để chinh phục bạn tình. Hát soọng            Hỏi chàng đâu tới hỡi chàng ơi?
               cô ra đời từ đấy và duy trì đến ngày nay.                                             2
                   Có hai hình thức hát soọng cô: hát giao         - Soọng cô hát trong nhà ban đêm
               duyên,  đối  đáp  và  hát  soọng  cô  trong  lễ     Ví dụ: Hát mở đầu
               cưới, lễ hội. Ở hình thức hát thứ nhất có hai       Thuyền vào đầu bến nước rẽ đôi
               kiểu hát: hát giao duyên để trai gái tìm hiểu       Nghe tin chàng đến đầu làng em
               nhau, hoặc để thử tài nhau. Hát giao duyên          Về nhà nghe tin bạn bè nói
               trong nhà phải theo trình tự; hát ngoài trời        Cơm nước quên ăn trốn mẹ cha...

               có thể linh hoạt sáng tạo lời ca cho phù hợp        - Soọng cô hát trong sinh hoạt:
               với tình huống và hoàn cảnh. Hát đối đáp,           Hình thức hát soọng cô này cũng có
               người hát một mặt phải tuân theo các bài        nhiều cách: soọng cô bên giếng làng, soọng
               hát và nhịp điệu; mặt khác, đòi hỏi người       cô trên nương chè, soọng cô bên thác nước,
               hát phải hiểu biết, nhanh trí, sáng tạo ý và    soọng cô khen ngợi và phê phán....
               lời cho hợp với văn cảnh hát ca, môi trường         - Soọng cô hát trong lễ cưới

               hát cũng linh hoạt hơn như trong cày cấy,           Hình thức này cũng có sự hát đối đáp
               gieo trồng, leo núi, đi thuyền...               giữa  nhà  trai  với  nhà  gái  và  gồm  có  hai
                   Nội dung của soọng cô rất phong phú:        phần, đó là soọng cô trong lễ chắn cửa và
               Ca ngợi mùa xuân, ca ngợi tình yêu, lao         soọng cô chúc mừng.






                   1. Theo tài liệu của Mai Đức Thông, Sở Văn hoá - Thông tin, tỉnh Tuyên Quang.
                   2. Hình thức hát soọng cô này chủ yếu hát đối đáp giữa nam với nữ và cũng có nhiều phần tiếp nối
               nhau như: Hát mở đầu, hát mời, hát chúc người già, hát xin phép chủ nhà, hát làm quen, hát giao duyên,
               hát đố, hát mời ăn cơm giữa đêm, hát khi trời sắp sáng, hát chia tay.
   1066   1067   1068   1069   1070   1071   1072   1073   1074   1075   1076