Page 1068 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 1068
1068 ĐỊA CHÍ TUYÊN QUANG
Yêu ai thì lại xin mừng Một số thể loại dân ca tiêu biểu của
Nếu chưa em cũng xin đừng trách anh! các dân tộc ở Tuyên Quang
Cô gái: 1- Hát ru: Đồng bào Kinh, Tày, Sán
Người yêu chưa có anh ơi Chay... lưu truyền nhiều bài hát ru con,
Quăng dao xuống nước cho lời chứng minh ru em đằm thắm. Những bài bài hát ru
Dao nổi thì em bạc tình bằng tiếng Kinh thường ngắn gọn, thiên
Dao chìm đáy nước thì tình trắng trong. về nhịp:
Trong những lời ca tiếng hát giao À ơi! Ru em, em ngủ cho lành
duyên, đôi khi còn thấy cả những nỗi Để mẹ gánh nước rửa bành con voi,
buồn và những lời ca uất nghẹn của đôi Muốn coi lên núi mà coi
lứa trong xã hội xưa. Chẳng hạn, tâm trạng Coi bà Triệu Ẩu cưỡi voi đánh cồng.
thất tình của một chàng trai Dao: Các bài hát ru của đồng bào Tày
Lên rừng xanh, hoa xưa rơi lả tả thường dài hơn, bên cạnh nhịp điệu còn
Xuống bờ khe, nước cũ đã khan dòng... mang những hình ảnh hồn nhiên, gần gũi:
Nhưng chàng cũng dứt khoát với sự À ơi, em ngủ
bội tình bằng lời ca chân thực: Ngủ say đi
Anh yêu em yêu như chén rượu đầy Ngủ, đợi tí mẹ về
Nhưng chén rượu mà nhơ bẩn, anh quyết Mẹ đi nương lấy dưa,
đổ ngay chẳng đoái! Mẹ đi ruộng lấy muỗm,
Những hủ tục ép duyên đem đến bi Muỗm được hai ống,
kịch cho tuổi trẻ với tình yêu trong lời oán Chim sẻ được hai con,
thán của cô gái Sán Chay: Một con đi giặt tã
Không phải người yêu, ta sẽ trả trầu cau Một con ru em ngủ...
Không phải người nhớ, ta sẽ mang gà trả Các bản làng của đồng bào Sán Chay ở
tận nhà Hàm Yên, Yên Sơn và Sơn Dương vẫn còn
Nếu anh chị cứ ép ta, ta sẽ làm ma ca hát. lưu giữ bài hát ru em:
Tâm trạng thất vọng khi người yêu đi À ời à ơi!
lấy chồng của chàng trai Sán Chay: Ru em, em ngủ cho say
Lửa cháy bờ ao đường cơ đứt Em ngủ đợi nhé trưa nay mẹ về
Lửa cháy tùng bách đứt âm dương Đi nương mẹ lấy cá trê
Em đi lấy chồng anh đứt lối... Đi ruộng bố lấy muỗm về cho em.
Trở lực về tình yêu và hôn nhân cũng Muỗm thì chị nướng cho thơm
thường thấy trong thơ ca dân gian Mông. Chờ em ngủ dậy, mớm cơm em dần...
Khi tuyệt vọng về tình yêu, cô gái Mông 2- Hát then: Là một sinh hoạt văn hoá
tìm đến lá ngón để quyên sinh: phong tục, tín ngưỡng có từ lâu đời ở các
Gầu Mông sợ ăn lá ngón tỉnh miền núi Việt Bắc, nơi có cộng đồng
Nhưng sao hết được đau lòng. dân tộc Tày sinh sống. Theo đồng bào, bà
Đỉnh cao của bi kịch tình yêu là cái then hay cô then là người có nhiệm vụ
chết, họ tìm thấy hy vọng cuối cùng trong giao nối âm dương, thiên đàng và hạ giới.
cái chết: Ở Tuyên Quang hát then thường gắn với
Anh chết, em chết lễ cầu mùa và giải hạn. Sau khi làm lễ cầu
Hai đứa mình mới có cuộc sống êm đềm. cúng, bà then hay cô then hát kết hợp với
