Page 1050 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 1050
1050 ĐỊA CHÍ TUYÊN QUANG
Chương IV
VĂN HỌC DÂN GIAN
Văn học dân gian Tuyên Quang là tục tập quán của nhân dân các dân tộc như
một bộ phận của nền văn học dân gian tục cưới xin, cúng lễ, kiêng kỵ, ẩm thực...
Việt Nam, mang đậm đà bản sắc miền Điều làm nên thế giới nghệ thuật đặc sắc
núi, phản ánh thế giới nội tâm phong trong truyện cổ dân gian Tuyên Quang là
phú của đồng bào, quan niệm về vũ trụ, tính chất hòa quyện tự nhiên, phong phú
về nhân sinh, quan hệ gia đình và xã hội, của nhiều truyện kể, phản ánh nhiều mặt
các phong tục tập quán, những ước mơ, của cuộc sống các dân tộc miền núi. Có
khát vọng của nhân dân... Văn học dân những truyện nghiêng về thần linh, như:
gian Tuyên Quang có nhiều thể loại phong Chử Lầu, Ông Trời bà Đất, Thần trụ trời...;
phú như truyện cổ, bao gồm: thần thoại, có những truyện mang bóng hình lịch sử,
truyền thuyết, cổ tích, ngụ ngôn, truyện như: Hai tướng quân, Bàn Hộ, Truyện bánh
cười, truyện thơ; cùng với kho tàng tục chưng bánh dày,...; có những truyện hài hòa
ngữ, câu đố, ca dao, dân ca...; được lưu giữa hiện thực và kỳ ảo, như: Tấm Cám, Ý
truyền trong các bản làng từ đời này qua Ưởi Ý Nọng,...; giữa phong tục tập quán
đời khác, từ vùng này qua vùng khác, giữa với những điều kỳ bí, linh thiêng, như:
dân tộc này với dân tộc khác nên cũng có Người Dao kiêng thịt chó, Gặt lúa, Thần Bạch
những dị bản khác nhau. Ngưu,...; có câu chuyện gợi lên những địa
danh xứ sở, như: Sự tích đèo Ái Âu, Sự tích
I- TRuyệN CỔ DÂN GIAN đèo Cổ Yểng, Sự tích động Cô Tiên, Sự tích
Truyện cổ dân gian các dân tộc Tuyên chim bắt cô trói cột, Sự tích núi Thần sông
Quang là bức tranh phong phú về đất Gâm, Sự tích hang Thuồng luồng,...
nước và con người trong tiến trình lịch sử,
giải thích nguồn gốc ra đời của con người, 1. Thần thoại
phản ánh ý thức khám phá tự nhiên, vũ trụ Những truyện thần thoại lưu truyền ở
và tinh thần gắn kết cộng đồng của đồng Tuyên Quang phần lớn đề cập tới các vấn
bào các dân tộc. Truyện cổ cũng phản ánh đề về nguồn gốc của vũ trụ và loài người.
sức lao động bền bỉ, chiến thắng thiên tai Đồng bào Kinh có truyện Thần trụ trời;
của người dân lao động; ca ngợi những đồng bào Dao có Truyện người cung trăng
đức tính thật thà, chăm chỉ, hiếu thảo, thuỷ và nguồn gốc loài người; đồng bào Mông
chung, bền gan đấu tranh với thế lực đen có truyện Chử Lầu, Bọc thịt, Thần Nông,
tối, khát vọng vươn tới một cuộc sống tốt Ông Chày bà Chày; đồng bào Cao Lan có
đẹp. Đó còn là những bức tranh về phong Truyện Vợ chồng trời đất; đồng bào Sán Dìu
