Page 12 - Tuyên Quang trong cách mạng tháng Tám

rào đổ xuống thuyền sắt. Chúng tôi ngồi cạnh nhau im lặng nhưng cùng chung

một ý nghĩ. Phải đứng lên đoạt tất cả những của cải ấy về tay mình, nhưng
chúng tôi tin ở Đảng, tin ở quần chúng, nhất định mình sẽ là người chiến thắng.
Lúc này phong trào cách mạng trong cả nước đang bước sang một giai
đoạn mới: Giai đoạn đấu tranh đòi thực hiện quyền tự do dân chủ, mở rộng hoạt

động hợp pháp và nửa hợp pháp. Với việc thành lập mặt trận thống nhất dân chủ
Đông Dương, phong trào quần chúng đòi cải thiện đời sống, đòi tự do dân chủ,
đòi giảm sưu thuế, chống cướp đất ngày một lên cao. Tin tức đấu tranh khắp nơi
liên tiếp vang dội đến thành Tuyên. Người công nhân mỏ than đã lắng nghe

tiếng sóng gầm từ xa, chúng tôi cảm thấy có gì đổi mới, nhưng phương hướng
hoạt động mới như thế nào vẫn không biết. Tổ chức quần chúng do anh Hai Cao
xây dựng ở nhà máy đang phát triển thuận lợi. Gian nhà của chúng tôi trở thành
nơi lui tới của anh em công nhân. Chủ mỏ và bọn tay chân tưởng rằng đây vẫn là

nơi tụ họp của thợ thuyền để cờ bạc đàn điếm. Nhưng có biết đâu rằng mảnh đất
sau vườn đã biến thành sân tập võ do anh Hai Cao dạy. Chúng tôi dùng hình
thức đó để che dấu những hoạt động chính trị của mình.
Chúng tôi vẫn chưa tìm được cách liên lạc với Xứ uỷ. Nhiều lần chúng tôi

bàn nhau hay là cứ tổ chức treo cờ, giải truyền đơn, cấp trên sẽ biết và cho người
đến bắt mối. Nhưng lúc này đã nên làm như vậy chưa? điều đó chúng tôi còn
đắn đo. Bấy giờ là mùa thu năm 1937. Một hôm có một quần chúng cảm tình
đưa đến cho anh Hai Cao một tờ báo "Thời thế" có đăng bài "Cộng sản với tôn

giáo" nhờ anh giải thích hộ. Anh này bảo là có một người quen ở dưới Hà Nội
lên chơi dùng tờ báo đó làm tờ giấy gói hàng nên tình cờ anh nhặt được. Đọc
qua tờ báo anh Hai Cao thấy có một số bài báo nói đến phong trào đấu tranh của
thợ thuyền và dân cày, có bài bình luận uốn nắn phương pháp đấu tranh và tổ

chức ở một số địa phương. Anh tinh ý nhận ra đây có lẽ là tờ báo hướng dẫn
phong trào của Đảng, cứ tìm đến toà soạn thế nào cũng gặp các đồng chí lãnh
đạo. Anh quyết định đi Hà Nội tìm liên lạc.
Anh nói với cai là anh nghỉ việc về thăm quê nhà, được ít lâu anh trở về

báo cho tôi biết đã liên lạc được với Xứ uỷ. Các đồng chí cấp trên dặn dò cứ tiếp
tục mở rộng cơ sở nhưng không chỉ hạn chế trong phạm vi mỏ than mà phải phát
triển ra ngoài thị xã và các làng xung quanh. Đồng thời anh Hai Cao còn đưa
theo một số tài liệu như điều lệ hội ái hữu, sách báo tuyên truyền công khai của

Đảng...Sau mấy năm hoạt động biệt lập, hôm đó là ngày tôi vui sướng nhất.
Chúng tôi đã được trở về với Đảng. Theo chỉ thị của Xứ uỷ, chúng tôi bắt tay
vào thành lập hội ái hữu của công nhân. Để đẩy mạnh công tác tuyên truyền
chúng tôi đặt mua báo chí tiến bộ giao cho các cơ sở quần chúng đi bán. Chúng

tôi dã thu hút thêm một số thanh niên học sinh ở thị xã, chị em buôn bán nhỏ ở
chợ Tam Cờ cũng bắt đầu tiếp xúc với phong trào. Nhưng đáng kể nhất là một

12