Page 8 - Tuyên Quang trong cách mạng tháng Tám

1
KHI HẠT GIỐNG ĐÃ NẢY MẦM

LÊ ĐÌNH TUYỂN
Cán bộ hoạt động cách mạng
ở Tuyên Quang thời kỳ tiền khởi nghĩa

Đã sang tháng thứ tư rồi nhưng vẫn còn những ngày gió lạnh. Tôi đến đây
khi phố xá vừa lên đèn. Thị xã Tuyên Quang như chìm trong làn mưa bụi mù
mịt. Tôi đi mãi đến dãy nhà lá sau chợ Tam Cờ, tìm một nơi xin ngủ nhờ qua

đêm. Nghe tôi nói là người nghèo dưới xuôi lên đây tìm việc, chủ nhà - hai vợ
chồng đứng tuổi - nhìn tôi ái ngại một lát rồi chỉ cho tôi chiếc chõng tre kê gần
cửa để nghỉ tạm. Tuy đi bộ cả ngày đã mệt nhưng tối hôm đó tôi thao thức hồi
lâu không ngủ được. Biết bao ý nghĩ quay cuồng trong óc, luôn luôn phái đối

phó với mọi bất trắc có thể xảy ra.
Kể từ ngày vượt ngục Hoả Lò đêm 25-12-1932, cùng với năm đồng chí
nữa đến nay tôi phải luôn trốn tránh sự lùng bắt của kẻ thù. Ra khỏi tù, tôi được
Đảng giao nhiệm vụ cùng một số đồng chí đi xây dựng cơ sở ở nhiều nơi.

Nhưng đến cuối năm ngoái, trong khi đang làm việc ở Thành uỷ Hà nội, tôi bị
một tên phản bội tố giác phải trốn lên Vĩnh Yên. Đến đây công tác chưa được
bao lâu thì bị ốm nặng phải về quê nhà ở Hưng Yên chạy chữa thuốc thang hơn
nửa tháng trời. Là một người tù vượt ngục, phải sống bí mật nên tôi không dám

ở nhà lâu. Không chờ khỏi hẳn, tôi trở lại Hà Nội định tiếp tục hoạt động ở đây.
Nhưng một số đồng chí quen biết đã dọn đi nơi khác hoặc bị bắt. Thế là liên lạc
giữa tôi và Đảng bị cắt đứt. Nhớ lại hồi trong tù, các đồng chí thường bàn là nếu
trốn ra được thì nên tìm đến các đồn điền hay hầm mỏ mà hoạt động. Ở đây

người tứ xứ đi lại nhiều, địch khó phát hiện. May sao trong túi tôi còn ít tiền, lại
nhờ xin được cái thẻ thuế thân giả nên tôi quyết định đi bộ lần lên Tuyên Quang.
Tuyên Quang là một tỉnh miền núi có nhiều đồn điền lớn của thực dân
Pháp có nhiều hầm mỏ như mỏ than thị xã, mỏ kẽm Tràng Đà... Dân nghèo dưới

xuôi thường rủ nhau lên đây tìm việc, những năm lụt lội mất mùa hoặc khi giáp
hạt, dân cày thiếu nợ, thiếu thuế phải trốn lên đây làm ăn rất đông. Tôi định lên
Đầm Hồng xin vào mỏ kẽm làm việc, ở đây xa xôi hẻo lánh có thể hoạt động
được. Sáng hôm sau tôi cảm ơn chủ nhà rồi tha thẩn ra bến xe ngựa hỏi thăm

những người lên mỏ để đi cùng, có bạn cùng đi sẽ tránh được sự nghi ngờ kiểm
soát của địch. Thấy một bác mặc quần áo nâu, mặt mũi chất phác, tôi đoán chắc
cũng là dân tìm việc bèn lân la đến hỏi chuyện. Qua câu chuyện tôi biết bác làm
nghề chở mảng trên sông. Thấy tôi đang tìm việc, bác rủ tôi đi theo làm bè. Lúc

này tôi chỉ cần có chỗ nghỉ chân để nghe ngóng tình hình nên nhận lời ngay. Tôi

Tuyển chọn từ cuốn " Một lòng vì cách mạng", Ban Nghiên cứu Lịch sử Đảng và Ty Văn hoá thông tin tỉnh
1 1
Tuyên Quang xuất bản 1969.
8