Page 392 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU

392 ĐỊA CHÍ TUYÊN QUANG

đấu diễn ra ác liệt, “hai bên giáp lá cà vật Bên cạnh địa bàn Tuyên Quang, nghĩa
lộn nhau ở trong rừng” . quân cũng hoạt động khá mạnh mẽ trên
1
Cánh quân của tướng Phạm Văn Điển địa bàn các tỉnh Cao Bằng, Thái Nguyên.
đến xứ Đèo Hoạch (tức Kẻm Kiếng) phía Cuối năm 1833, sau hơn một tháng bao
trên sông Miện đối diện với Đèo Ve thì vây, nghĩa quân chiếm được tỉnh thành
thấy “giặc cũng bố trí ở Đèo Ve”. Cao Bằng. Bố chính Bùi Tăng Hổ, Án sát

Nghĩa quân đóng ở Đèo Hoạch lợi Phạm Đình Trạc, Lãnh binh Phạm Văn
dụng địa thế hiểm trở để ngăn chặn và tiêu Lưu đều tự sát. Năm 1833, Tuần phủ Lạng
hao lực lượng quân triều. Tiếp đó, nghĩa Sơn Hoàng Văn Quyền bị nghĩa quân bắt
quân rút sâu vào rừng bố trí những cuộc sống. Khi quân triều đình do Tạ Quang Cự
phục kích mới, bảo vệ căn cứ Vân Trung. cử đến, nghĩa quân đã phóng hỏa, rồi rút
7- Trận Bạch Đích khỏi tỉnh thành. Khoảng giữa năm 1834,
Quân triều đình muốn thông đường vào nghĩa quân lại tiến đánh và chiếm lại tỉnh
Vân Trung thì nhất thiết phải hạ được đồn thành Cao Bằng lần thứ hai. Quân triều
của nghĩa quân ở xã Bạch Đích. Còn nghĩa đình rút chạy. Phải đến cuối năm 1834,

quân thì phải cố sức giữ vững đồn lũy, coi triều đình Huế mới đàn áp được cuộc khởi
đây là tấm lá chắn cản đường tiến của quân nghĩa. Nông Văn Vân bị thiêu sống trong
triều kéo vào Vân Trung từ hướng tây. rừng Thẩm Bát (Bảo Lạc).
Sau nhiều đợt chống trả quyết liệt, Cũng như các cuộc khởi nghĩa của
nghĩa quân nhanh chóng rút lui bằng nông dân và các dân tộc thiểu số khác,
nhiều ngả. cuộc khởi nghĩa của Nông Văn Vân phản

Tấm lá chắn Bạch Đích bị chọc thủng, ánh sự bất bình cao độ của nhân dân đối
nhưng cuộc chống trả quyết liệt đã tạo với triều Nguyễn. Tuy nhiên, cuộc khởi
điều kiện cho lực lượng nghĩa quân và nghĩa của Nông Văn Vân mang đậm tính
nhân dân ở Vân Trung, Ngọc Mạo có đủ địa phương, riêng rẽ, trong khi triều đình
thời giờ rút ra khỏi căn cứ một cách an Nguyễn nắm trong tay lực lượng quân sự
toàn sau khi “cửa nhà đã đốt bỏ, thóc gạo lớn nên cuối cùng cuộc khởi nghĩa đã bị
cũng không còn” . dập tắt.
2

1. Khâm định tiễu bình lưỡng kỳ [Bắc Kỳ và Nam Kỳ] nghịch phỉ phương lược, Quyển 68, Tư liệu Viện
sử học (Bản dịch).
2. Khâm định tiễu bình lưỡng kỳ [Bắc Kỳ và Nam Kỳ] nghịch phỉ phương lược, Quyển 70, Tư liệu Viện
Sử học (Bản dịch).