Page 243 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 243
243
Phêìn thûá hai: DÊN CÛ - DÊN TÖÅC
Ngoài ma nhà còn có ma trời, ma bùa Trường hợp số mệnh không hợp hoặc
(đây là loại ma “vũ hải”, người ta thù ghét gia đình nghèo, chàng trai có thể tổ chức
ai thì hay nhờ thầy cúng thả loại ma này “cướp vợ”, bắt cô gái đưa về nhà rồi sau
để làm hại người đó); ma rừng, ma vách đó quay lại báo với nhà gái để xin cưới.
đá hay gây bệnh tật cho phụ nữ trong tuổi Cũng có tục anh chết, em trai lấy chị dâu,
sinh nở; ma thề, ma chết vong, ma chết nhưng không phổ biến.
đuối, ma vua... gặp ai cũng làm cho ốm Các lễ nghi trong đám cưới thông
đau để đòi ăn. thường:
3- Thờ cúng cộng đồng làng Nhóm Mông Đen:
Ở vùng người Mông Tuyên Quang - Lễ dạm hỏi: Nhà trai gồm có bố, mẹ
xưa, một số làng, bản có lễ hội chung của và con trai mang lễ (2 chai rượu) đến nhà
cộng đồng thờ cúng Thổ công làng và thờ gái để nói chuyện và xin làm thông gia
cúng Thổ địa. với nhà gái. Thường đi dạm hỏi vào ngày
Thần Thổ công, Thổ địa được thờ ở chẵn, tránh ngày lẻ và những ngày sinh,
một gốc cây to hoặc hòn đá lớn trong khu ngày mất của người trong gia đình, dòng
rừng cấm thường ở đầu làng hoặc giữa họ. Trên đường đi, nếu gặp rắn thì quay về
làng. Người dân tin rằng các thần có thể nhà; nếu gặp cây đổ và đá lăn chắn đường
ban cho mọi điều tốt và cũng có thể trừng đi thì không lấy người đó nữa.
phạt bằng cách gây ra dịch bệnh, làm Khi đến nhà gái, bố chàng trai lấy
người bị tai nạn, bị chết bởi họ hành động thuốc lào ra mời và xin bố, mẹ cô gái cho
vô lễ với các thần như chặt cây trong rừng ý kiến về chuyện hôn nhân, ông bố hỏi
cấm, phóng uế, phá phách nơi các thần ở... ý kiến con gái, nếu cô đồng ý thì ông sẽ
Người Mông phân chia thành nhiều nhận thuốc lào. Sau đó, bố chàng trai mời
nhóm, lại cư trú ở nhiều vùng nên thời rượu bố cô gái và những người thân trong
gian lễ cúng có khác nhau. Nhóm Mông
Trắng cúng vào ngày mùng 2 tháng 2 âm họ nhà gái, lần lượt từ người cao tuổi. Khi
lịch, nhóm Mông Đen cúng vào ngày 30 bố cô gái nhận chén, bố chàng trai mới hỏi
tết. Cách thức làm có nhiều điểm tương tiếp về lễ vật thách cưới. Ông bố cô gái
đồng, chủ trì lễ cúng là chủ làng, bản; nơi không trực tiếp trả lời mà một người trong
cúng thường ở khu rừng cấm. Mục đích và họ sẽ nêu yêu cầu, thường là 70 đồng bạc
ý nghĩa cúng tương tự nhau: cầu “người trắng, 120 kg thịt lợn, 120 lít rượu. Nhà trai
yên, vật thịnh”. Hiện nay không còn các lễ có thể thương lượng, xin giảm số lễ vật.
cúng cộng đồng làng nữa. Sau khi thống nhất, nếu nhà trai có điều
kiện thì cưới ngay trong năm, nếu không
2. Phong tục, tập quán theo vòng đời có thể đợi 1-2 năm sau mới tổ chức.
1- Phong tục trong cưới xin - Lễ xin cưới: thường tháng giêng đi
Tuy chia thành một số nhóm, ngành dạm hỏi, đến tháng 8 nhà trai đi xin cưới.
khác nhau nhưng phong tục liên quan đến Chỉ có hai bố, mẹ, và con trai; lễ vật là 2
việc cưới xin của người Mông về cơ bản chai rượu. Ngày cưới được hai bên gia
cũng giống nhau, đều là hôn nhân một vợ, đình thống nhất, tránh trùng vào những
một chồng, người trong họ không được ngày sinh và ngày mất của người thân.
lấy nhau. Trước kia, trai gái Mông có thể - Lễ cưới: Người Mông Đen thường
tìm hiểu nhau qua các dịp lễ hội, nhưng chọn ngày xin cưới là ngày Tuất (ngày con
hôn nhân vẫn do cha mẹ sắp đặt là chính. chó) để đi đón, ngày Dậu (ngày con gà) để
