Page 114 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 114
114 ĐỊA CHÍ TUYÊN QUANG
Chương VII
ĐỘNG VẬT
uyên Quang là tỉnh có đầy đủ các khỉ đều có lãnh địa riêng. Nơi trú ngụ của
yếu tố tự nhiên thuận lợi cho sự chúng thường là hang đá, hốc cây, hoặc
Tsinh trưởng và phát triển của các trên cành cây cao có tán lá rậm rạp, kín
loài động vật. Có thể nói, ở Việt Nam có đáo, tránh được mưa gió.
bao nhiêu loài chim thú thì ở Tuyên Quang - Khỉ đuôi lợn (Macaca nemestrina),
có gần như hầu hết. còn gọi là khỉ xám, khỉ tăng gô (Việt), tu
lình (Tày), thuộc họ khỉ Cercopithecidae.
I- CÁC LOÀI THÚ Chúng có thân hình như khỉ vàng, thân dài
47-58,5 cm, đuôi dài 14-23cm; ở đỉnh đầu
1. Các loài thú sống trên cây
lông có mầu hung sẫm hoặc xám đen tạo
- Khỉ vàng còn gọi là khỉ đàn, khỉ đỏ thành xoáy toả ra xung quanh gần giống
đít hay tu lình; khỉ mặt đỏ hay khỉ độc, cái mũ, thân phủ lông mầu nâu xám, lông
tu căn, chúng có tên khoa học là Macaca đuôi rất ngắn giống đuôi lợn. Khỉ đuôi lợn
mulatta; khỉ cộc Macaca aretoides, thuộc thường sống ở rừng già trên núi đá vôi.
họ khỉ (Cercopithecidexe), bộ linh trưởng Chúng sống thành đàn, trú ngụ ở hang đá,
(Primate). hoặc cành cây, đôi khi chúng sống riêng
Khỉ vàng có thân hình nhỏ nhắn, mặt lẻ mỗi nhóm 4 - 5 con. Hiện nay ở Tuyên
tròn trắng, con lớn nhất không quá 10 kg, Quang, loài khỉ này còn rất ít.
đuôi dài tới 25cm. Khỉ mặt đỏ lớn hơn khỉ Vào những năm 1960 trở về trước khi
vàng, con lớn nhất có thể nặng tới 15 - 25 Tuyên Quang còn diện tích rừng tự nhiên
kg, mặt chúng có mầu đỏ, trông dữ tợn, lớn, số lượng khỉ còn rất nhiều. Chúng
đuôi ngắn (3 - 5cm). Các loài khỉ này sống thường xuất hiện quanh làng bản. Vào mùa
hỗn giao thành từng đàn trên cây ở rừng thu hoạch lương thực và hoa mầu, chúng
già, rừng thứ sinh, rừng tre nứa. Thường kéo xuống nương rẫy kiếm ăn. Ngày nay,
đàn khỉ vàng có số lượng lớn hơn, có đàn rừng nguyên sinh bị thu hẹp, các đàn khỉ
có tới 40 con; khỉ mặt đỏ sống thành đàn không còn nhiều, chúng sống lẩn khuất ở
nhỏ hơn, mỗi đàn chỉ khoảng 5 - 10 con. rừng sâu, ít người qua lại hoặc được nuôi
Mỗi đàn khỉ đều có tổ chức rất chặt chẽ, nhốt ở những vườn thú, khu bảo tồn, hoặc
con đầu đàn thường là con khỉ đực trưởng ở một số ít các gia đình.
thành, to lớn và khỏe mạnh. Con đầu đàn - Cu li: Ở Tuyên Quang còn có một
chỉ huy, đưa cả đàn đi kiếm ăn, canh gác, số loài cu li như: cu li nhỏ (Nveticebus
đánh thức bầy đàn ngủ dậy, kiếm nơi trú pygmacus), cu li lớn (Nveticebus caucang).
ngụ cho bầy đàn khi mưa gíó. Mỗi đàn Hiện nay số lượng còn rất ít.
