Page 111 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 111
Phêìn thûá nhêët: TÛÅ NHIÏN VAÂ TAÂI NGUYÏN THIÏN NHIÏN 111
7.1. Cây cho chất nhuộm vải sợi: rễ dùng để chữa bệnh sán; dây hương (dạ
- Chàm mèo thuộc họ ô rô yên, bò khai); rau tầu bay; rau dớn; rau bợ;
(Acanthaceae) cây nhỏ, ưa ẩm, sống lâu cây quang; thầu lầu; càng cua; hu lá hẹp;
năm, cao 40 - 50 cm. Thân nhẵn, phân cành hu đay; đỏ ngọn, các loại măng tre, măng
nhiều, ra hoa quả nhiều vào tháng 11 - 12. nứa, măng trúc, lá vằng, hoa chuối rừng,
Người Nùng, Dao, Tày... thường trồng thân chuối rừng...
trên nương, lấy lá cây chế biến thành cao - Rừng Tuyên Quang có 62 loài cây
chàm nhuộm vải. cho quả có thể ăn được, gồm: Vả, ổi, chuối,
- Củ nâu thường mọc hoang ở bìa sung, ngõa, ngái, chay, vải guốc, trám đen,
rừng, thuộc loại dây leo cho rất nhiều củ, trám trắng, mâm xôi, sấu, dâu da xoan, tai
có gốc thu hoạch đến 50 - 60 kg. Người chua, dọc, bứa, dâu da đất, thị, sim, trôi,
ta nghiền nhỏ củ nâu ngâm với nước để nhội, roi ...
nhuộm vải sợi. Vải sợi được nhuộm nhiều - Các loài cỏ phổ biến làm thức ăn chăn
lần có mầu nâu tươi rất bền. nuôi gia súc: Rau dền gai, ngổ, cườm gạo,
7.2. Cây cho chất nhuộm thực phẩm: xuân bong thảo, chè vè, cỏ ống tai, cỏ công
- Mật mông hoa: mọc hoang trên núi viên, lách, cỏ gà, cỏ mần trầu..
đất lẫn đá có độ cao 600 - 700 m, nơi có
nhiều ánh sáng. Người ta lấy hoa của cây 9. Cây độc
mật mông hoa để nhuộm xôi màu vàng và Trong rừng có các loài thực vật có
làm thuốc chữa một số bệnh. độc tố gây hại cho người và động vật, khi
- Cây cẩm: Có 3 loại cẩm khác nhau ăn vào người và động vật bị tê liệt thần
(cẩm tím, cẩm vàng, cẩm đỏ). Người dân
lấy lá cây ngâm với gạo nếp đồ xôi tạo ra kinh, khó thở, nôn mửa, chóng mặt. Nếu
mầu hồng, đỏ, tím rất đẹp. ăn phải cây độc với số lượng nhiều có thể
Ngoài ra còn có các cây như: gấc, nghệ, tử vong, đó là các loài: Dây mật (3 loài),
dành dành, hoa hiên cũng là cây cho chất lá ngón, xoan, ba đậu, sòi lá tròn, chẹo,
nhuộm màu thực phẩm được ưa dùng ở me giấy, mua cua, nhài, thuốc sán, nhãn
Tuyên Quang. Đông Dương, han.
8. Cây làm thức ăn cho người và gia súc 10. Cây cảnh, cây xanh đô thị
Ngoài các loài rau trồng để ăn và chăn Rừng Tuyên Quang có nhiều loài cây có
nuôi gia súc (su hào, bắp cải, các loại cải hoa, cây cảnh và bóng mát (trên 90 loài). Họ
xanh...); trong rừng núi Tuyên Quang có nhiều loài làm cảnh nhất là lan khoảng
còn có rất nhiều loài thực vật mọc hoang 28 loài, cau dừa khoảng 12 loài, đỗ quyên,
dại dưới tán rừng có thể làm thức ăn cho bóng nước 2 loài và họ thu hải đường. Đặc
người và gia súc. biệt, Tuyên Quang có 6 loài lan hài (một
- Cây làm rau ăn: Có tới 123 loài cây trong nhóm loài lan quý hiếm) được phát
ăn được, trong đó có khoảng 61 loài rau hiện ở Nà Hang cần được bảo vệ.
ăn: điển hình là: Rau sắng (rau ngót núi, Một số loài cây được chọn để trồng tại
ngót rừng) có chứa các chất như protit, đô thị ở Tuyên Quang gồm: Xà cừ, long
gluxit và nhiều axítamin cần thiết cho cơ não, bàng, phượng vĩ, bằng lăng, mắt cua,
thể, lá được người dân ưa dùng trong muồng hoa vàng, bạch đàn, các loài tràm,
các bữa ăn, hạt rang ăn bùi như hạt lạc, liễu, tếch, sữa...
