Page 1037 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 1037
1037
Phêìn thûá nùm: VÙN HOÁA
lễ còn để đua tài khéo léo giữa các gia đình xuống trần gian, phù hộ cho dân làng mạnh
và các thôn bản. Lễ xong, có nơi rước kiệu khoẻ, mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi
theo nghi thức của địa phương. tốt. Sau khi thầy cúng làm phép đón thần
Phần hội diễn ra sau phần lễ, gồm thánh và phù phép vào đống lửa to đốt giữa
các sinh hoạt và trò chơi dân gian. Mở sân, một số thanh niên trong làng nhảy múa
đầu bao giờ cũng là hội tung còn, thu mỗi lúc một nhanh rồi đi thẳng vào đống
hút nhiều người tham gia và khách tham lửa, nhảy trên than hồng mà không hề bị
quan. Sau đó là các trò chơi dân gian khác bỏng. Khi thầy cúng khấn xin thần không
như múa sư tử, kéo co, đấu vật, đánh yến, nhập vào những người nhảy lửa nữa họ
chơi khăng, bắn nỏ,... Đặc biệt về đêm, dần trở lại trạng thái bình thường.
nam nữ thanh niên thi hát lượn suốt đêm Lễ nhảy lửa xưa kia thường được
ở ngoài trời hoặc ở các nhà dân trong khu tổ chức ở thôn Thượng Minh, xã Hồng
diễn ra lễ hội. Quang, huyện Lâm Bình. Sau hàng trăm
Hội lồng tồng là sinh hoạt dân gian năm gián đoạn, đến năm 2010, lễ nhảy lửa
có từ xa xưa ở các huyện Chiêm Hóa, Nà đã được phục hồi.
Hang, Hàm Yên, Yên Sơn, Lâm Bình. Các
nghi thức chung đều giống nhau, nhưng 12. Hội chọi trâu
ở mỗi địa phương, lễ hội cũng có những Tuyên Quang từ xa xưa có giống trâu
đặc điểm riêng về ngày giờ và quy mô trò to khoẻ nổi tiếng khắp nước, cung cấp
chơi. Càng về sau này, hội Lồng tồng càng nhiều sức kéo cho các tỉnh miền xuôi. Từ
có nhiều dân tộc cùng tham gia. đầu thế kỷ XX trở về trước, khu vực huyện
Hàm Yên, phủ Yên Bình (Tuyên Quang)
10. Tết nhảy vẫn có hội chọi trâu nhưng bắt đầu gián
Tết nhảy là lễ hội của đồng bào nhóm đoạn từ những năm 40 của thế kỷ XX. Từ
Dao Quần chẹt và Dao Đỏ, thường được sau năm 1945, chọi trâu chỉ là sinh hoạt
tổ chức vào dịp tết Nguyên đán. Đây là lễ dân gian tự nhiên ở các làng bản, do một
cúng ma của một gia đình, nhưng được cả số trẻ em chăn trâu và người lớn thực hiện
làng coi như tết chung, cùng đến dự. Mọi với nghi thức đơn giản: thi trâu khoẻ giữa
người cùng nhau tham gia các điệu múa làng này với bản nọ, trâu nhà này với trâu
trong lễ cúng: múa tế cờ, múa kiếm, múa nhà khác, nhằm giải trí trong phạm vi hẹp,
chuông... Thầy cúng dẫn đầu đoàn múa, không mang tính xã hội rộng rãi.
những người khác (khoảng chục người) Chọi trâu truyền thống có nghi thức
nối tiếp theo, vừa đi vừa múa trong tiếng gọi là hội chọi trâu. Hằng năm thường tổ
trống, chiêng rộn rã. Người ta vừa cúng, chức vào ngày 10 tháng giêng ở các địa
vừa uống rượu, ăn cỗ và thay phiên nhau phương trong nước, đặc biệt là các tỉnh
nhảy múa trong vài ngày. miền núi. Người có trâu dự thi có thể ở
cùng thôn xã hay nơi khác. Trâu dự thi
11. Lễ nhảy lửa phải là trâu đực, khoẻ mạnh và có tuổi đời
Lễ nhảy lửa là nét đặc sắc riêng có của tương đương nhau (kinh nghiệm dân gian
người Pà Thẻn, thường diễn ra vào những tính theo nếp sừng). Sau vụ mùa, người ta
tháng cuối năm hoặc đầu năm mới. Theo chọn những con trâu đực khỏe (trâu cà) có
bà con, nhảy lửa là nghi lễ đón thần thánh khả năng thi đấu. Sau đó, trâu chọi được
