Page 1042 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 1042

1042    ĐỊA CHÍ TUYÊN QUANG



               Sau hiệu lệnh mọi người cùng ra quay, con       Hầu như dân tộc nào cũng có những bài
               quay  của  ai  quay  lâu  nhất  thì  người  đó   đồng  dao  của  mình.  Ở  những  khu  vực
               thắng cuộc, có quyền bổ quay của người          phố xá, các bài đồng dao cũng giống như
               khác.  Người  bị  thua  phải  đánh  quay  để    đồng dao ở các tỉnh miền xuôi, như: Chi chi
               cho người thắng bổ... Sau khi bổ quay của       chành chành, nu na nu nống, dung dăng
               những  người  thua,  mọi  người  lại  cùng      dung dẻ,...

               quay  để  xếp  hạng. Ai  thua  cuộc  phải  ra       Ở Tuyên Quang, trẻ em dân tộc Tày có
               quay để cho người thắng bổ...                   bài Mơi nàng Cuôi (Mời chị Hằng hoặc Mời
                   Chơi  quay  có  thể  vui,  nhưng  khi  bổ   nàng Trăng) khá đặc sắc. Trước khi hát, các
               quay  lực  rất  mạnh  dễ  gây  tai  nạn  cho    em dùng đòn gánh xiên qua một chiếc sọt
               người chơi và người xem.                        nứa, để hai bên tay áo xỏ vào hai đầu đòn
                                                               gánh, rồi dùng một con sào đưa tít lên cao,
                   6. Chọi gà                                  sau đó quây quần quanh chân sào hát mời
                   Chọi  gà  là  một  trò  chơi  của  nhiều    nàng Cuôi:
               dân  tộc,  thường  gắn  với  những  ngày  lễ

               hội. Một số nơi có hội chọi gà để thi đấu           Mơi cô nàng Cuôi
               giữa gia đình này với gia đình khác, làng           Gáo bạc đem múc rượu,
               này với làng khác. Điều kiện của trò chơi           Chậu người đựng nước măng.
               chọi gà: Chọn riêng giống gà chọi, tìm con          Chị cùng em rủ nhau xuống,
               trống và chăm sóc từ nhỏ về chế độ dinh             Xuống gõ thuyền cây vác,
               dưỡng. Khi gà lớn, được sửa sang về cựa             Xuống đánh chầy cây sấu,

               và mỏ cho luôn sắc.                                 Xuống làm tình nhân của thế gian.
                   Kỳ hội đến, mang gà ra đình gặp các             Đưa em đi chơi đàng,
               phường chọi khác tham gia vào sân chơi.             Đưa nàng đi chơi bể,
               Mọi người đứng thành vòng tròn, có trọng            Trăng sáng sủa với sao,
               tài điều khiển thi đấu và trao giải. Cuộc thi       Trăng lặn vào trong mây,
                                                                   Mây cùng mây đã tan,
               bắt đầu, chủ chọi thả con gà của mình vào           Trăng cùng trăng đã xế.
               sân. Hai gà chọi sẽ xông vào vừa mổ vừa             Nàng trăng đã quá vai,
               cắn xé, đá nhau quyết liệt. Trận đấu diễn ra        Nàng trăng đã quá khóm diễn,

               dài ngắn tùy theo lực của các đối phương.           Mời cô nàng Cuôi xuống chơi.
               Kết  cục  thường  là  một  con  gà  bị  thương      Xuống xuống cho sớm,
               nặng như mù mắt, rách ngực, bỏ chạy hoặc            Ở ở suốt đêm.
               chết tại sân do những cú mổ hay đá cựa.             Còn có gái mười hai đứng đợi,
                   Chọi gà là một trò chơi giải trí thú vị,        Còn có trai mười lăm đứng chờ,
               không chỉ nói lên bản tính cạnh tranh sinh          Trẻ con vội về mẹ,
               tồn của loài vật mà còn bộc lộ khả năng chăn        Người lớn vội về nhà,

               nuôi, huấn luyện công phu của chủ gà.
                                                                   Xuống dạy vịt ăn trấu,
                   7. Hát đồng dao                                 Xuống dạy hái gặt lúa,
                                                                   Xuống dạy chó cắn trai tình,
                   Cũng như ở các địa phương khác, trẻ             Xuống dạy ông lợp nhà ...
                                                                                         1
               em ở Tuyên Quang rất thích hát đồng dao.



                   1. Lâm Tuyền Khách dịch: “Những câu hát xanh”, Tạp chí Tao Đàn, số 8-1939, tr.43.
   1037   1038   1039   1040   1041   1042   1043   1044   1045   1046   1047