Page 1029 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 1029
1029
Phêìn thûá nùm: VÙN HOÁA
trên gò đất ở ngã ba sông Lô với ngòi Hằng tháng, vào ngày rằm và ngày mùng
Mục - nơi được xem là “sơn kỳ thủy tú”. 1 âm lịch, dân địa phương hay khách vãng
Đền thờ Trần Hưng Đạo, đồng thời cũng lai vào đền tế thần lễ Phật. Đồ lễ là hoa
thờ cả Thánh Mẫu và Đức Phật, theo quan quả, vàng mã, gạo mới và tiền công đức
niệm tam giáo đồng nguyên. Đền được tùy tâm để cầu may, giải hạn. Hằng năm,
lập từ thời Lê (năm 1738). Năm 1966, đền vào ngày 15-4 âm lịch, các tín đồ vào đền
bị bom Mỹ phá hủy, từ đó các lễ hội bị gián làm lễ dâng hương mừng ngày Phật Đản.
đoạn. Năm 2008, lễ hội đền Bắc Mục chính c) Nghi thức lễ Thánh Mẫu
thức được phục hồi. Xưa, lễ hội đền được Hằng năm, ngày 20-2 âm lịch là ngày
tổ chức thường xuyên và có nghi thức long lễ Thánh Mẫu. Buổi sáng, bà con tụ tập
trọng, là nơi tập trung sinh hoạt văn hoá ở đền; mỗi thôn một mâm lễ hoa quả,
tín ngưỡng tiêu biểu nhất của Hàm Yên. xôi thịt, vàng mã, tiền bạc tùy tâm. Ông
Lễ hội đền Bắc Mục có quan hệ mật thiết trưởng đền hướng dẫn bài trí đồ thờ và
với sinh hoạt lễ hội đình Thác Cấm cùng thắp nhang khai tế, vào dự lễ có đại diện
khu vực. các thôn bản. Ông trưởng tế đọc bài văn
a) Nghi thức lễ Đức Thánh Trần đền tế kể về công đức của hai vị Thánh Mẫu,
Bắc Mục như: ban cho nguồn nước (Mẫu Thoải),
Hằng năm, vào 20-8 âm lịch, diễn ra lễ sinh tạo giống nòi (Mẫu Âu Cơ) đã phù trợ
đền Ông, nhân dân về dâng hương tưởng
nhớ Đức Thánh Trần. Đó cũng là ngày hội cho dân ấm no, hạnh phúc, sức khoẻ dồi
lớn nhất trong năm tại huyện lỵ. Những dào, mùa màng tốt tươi... Sau đó là lễ rước
ngày đầu tháng, ông trưởng đền họp với kiệu Mẫu từ đền Bắc Mục vào đình Thác
các cụ phụ lão, bàn bạc sửa sang đền để Cấm thôn Vực Ải. Trong đình có ban thờ
chuẩn bị đón lễ. 7 giờ sáng ông trưởng đền Bà chúa Thượng Ngàn và vị Thành hoàng
cùng các cụ phụ lão vào dâng hương. Lễ làng. Nghi thức lễ rước có đầy đủ cờ quạt
gồm một thủ lợn luộc đặt trên mâm xôi và đội binh. Rước kiệu Mẫu phải là những
và hai mâm hoa quả, vàng mã,... được đặt nam thanh, nữ tú tuổi từ 15 đến 18, chưa
vào ban thờ chính điện. 8 giờ, các cụ vào lập gia đình, mặc trang phục theo từng sắc
bái đường và đọc bài khai tế rồi thực hành tộc. Đi theo kiệu Mẫu là các cụ già, rồi đến
nghi thức bái lạy. Theo nghi lễ, ông trưởng ban nhạc và đội múa, vừa đi vừa múa hát
tế mở hòm sắc phong ra trình tế. Ông chủ rộn ràng, theo sau là người dân dự hội.
tế đọc ba bản sắc và một bài từ kết thúc Rước Mẫu vào ngự đình làm lễ theo thứ
lễ trình tế. Sau lễ trình tế, các ông trưởng tự già trước trẻ sau. Lễ xong, mọi người
thôn (hào biện) đại diện cho các nơi vào thụ lộc, vui chơi.
bái lạy. 11 giờ trưa, các cụ phụ lão và các vị Sinh hoạt văn hoá tâm linh của đền
khán thủ thụ lộc ở nhà oản, trong đền và Bắc Mục và đình Thác Cấm có mối quan
nhà dân xung quanh. hệ gắn bó từ lâu đời theo tục thờ Mẫu. Đây
b) Nghi thức lễ Phật là nơi có những nét riêng về phong tục
Ngoài thờ Đức Thánh Trần, xưa đền “hợp tín” tế lễ từ xưa theo nhận thức của
Bắc Mục có gian hậu cung thờ Phật. Nghi nhân dân: “Thần, Phật, Thánh đồng linh”
thức lễ Phật cũng giống ở các chùa khác, (Thần, Phật, Thánh đều linh thiêng).
nhưng được tổ chức trong đền, bởi khu
vực huyện lỵ xưa không có chùa riêng. 5. Lễ hội đình Thác Cấm
