Page 1028 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 1028

1028    ĐỊA CHÍ TUYÊN QUANG



               thờ Ngọc Lân (người em). Hai ngôi đền có        gốc thờ Thánh Mẫu cho nên nghi thức tế
               nhiều linh ứng, được 10 đời vua ban cấp         lễ ở đền Thượng, đền Hạ và đền Ỷ La liên
               sắc phong, hai nàng được dân gian tôn làm       quan với nhau, nhân dân địa phương có
               Thánh Mẫu. Gặp thời giặc giã, dân chúng         ba ngôi đền liên hệ mật thiết về chương
               chuyển  tượng  về  thôn  Gốc  Đa,  xã  Ỷ  La    trình lễ hội.
               để thờ phụng, rồi xây thêm một ngôi đền

               ở đó, gọi là đền Ỷ La. Lễ hội xưa diễn ra           3. Lễ hội đền Thượng
               vào dịp tháng 2 và tháng 7 âm lịch với tục          Đền Thượng nay thuộc xã Tràng Đà,
               rước Mẫu. Trước lễ rước, người thủ nhang        thành  phố  Tuyên  Quang.  Lưng  đền  tựa
               và trưởng thôn vào đền thắp hương đọc           vào  dải  Sâm  Sơn,  cửa  đền  hướng  xuôi
               bài văn tế, sau đó dân vào làm lễ. Lời tế lễ    dòng  Lô  về  phía  đền  Hạ.  Đền  được  xây
               thể hiện sự kính cẩn với trời đất, vua cha      dựng  vào  thế  kỷ  XVIII  -  năm  Đinh  Hợi
               và tỏ lòng biết ơn của dân với các nương        (1767),  thờ  Công  chúa  Ngọc  Lân,  người
               thần Thánh Mẫu, cầu mong linh thần phù          được nhân dân tôn làm Thánh Mẫu. Đền

               trợ cho quốc thái dân an. Ngày 12 bắt đầu       có chung thần tích với đền Hiệp Thuận,
               rước Mẫu (Phương Dung) từ đền Ỷ La ra           song nơi đây có gian bái Phật, nên có lúc
               đền Hạ và Mẫu (Ngọc Lân) từ đền Thượng          gọi là chùa Sâm Sơn. Hằng năm vào ngày
               về đền Hạ để hợp tế (nương thần hội ngộ).       12-2 (âm lịch), nhân dân khắp nơi tới đền
               Ngày  16 làm lễ rước Mẫu hoàn cung  về          làm lễ. Trước ngày lễ, dân làng chuẩn bị
               đền  Thượng  và  đền  Ỷ  La;  nghi  thức  uy    đồ  cúng  tế  long  trọng;  sáng  ngày  12-2,

               nghi,  có  đầy  đủ  thành  phần  già  trẻ,  gái   người  thủ  nhang  cùng  các  vị  chức  dịch
               trai,  các  tín  đồ  và  khách  thập  phương    vào đền bái lạy. Sau đó, người dự lễ vào
               tham  dự.  Rước  kiệu  Mẫu  là  những  nam      đền thắp hương bái lạy và làm công đức.
               thanh, nữ tú chưa kết hôn, tuổi từ 15 đến       Tiếp theo, đội tế làm lễ rước Thánh Mẫu -
               18. Trên đường rước kiệu Mẫu ra nơi hợp         Đệ Nhị Ngọc Lân lên kiệu qua sông về đền
               tế mọi người dân già trẻ, gái trai ngồi nối     Hạ để hợp tế cùng Thánh Mẫu - Đệ Nhất
               nhau thành hàng dài để kiệu Mẫu đi qua,         Phương Dung. Đoàn rước kiệu có đủ nam
               theo quan niệm: “Mẫu nghi thiên hạ” (uy         thanh, nữ tú, có đội múa lân, lời ca tiếng

               Mẫu bao trùm khắp thế gian), để Mẫu chở         hát rộn ràng đi trên những chiếc thuyền
               che cho mình. Kèm theo lễ rước là múa lân       lộng lẫy, rời bến Tràng Đà xuôi về đền Hạ.
               kết hợp dàn nhạc với lời ca. Lễ hội rước        Tại đền Hạ, tổ chức nghênh tiếp kiệu Mẫu
               Mẫu  ở  xứ  Tuyên  thể  hiện  sự  thành  tâm    Ngọc  Lân  cùng  kiệu  Mẫu  đền  Ỷ  La  vào
               trong sáng, không có sự pha tạp thương          ngự điện. Trong ngày hợp tế, nhân dân tổ
               trường  và  trục  lợi.  Xưa  kia,  những  năm   chức các trò chơi, như: đánh vật, chọi gà,

               đền được vua ban cấp sắc phong, dân tổ          bơi lội,... Ngày 16-2, đền làm lễ rước Mẫu
               chức lễ đón long trọng, đông vui. Trong         hoàn cung. Ngày nay, việc rước Mẫu đền
               thời gian lễ hội, nhân dân còn tổ chức các      Thượng không đi bằng thuyền như trước
               trò chơi như: đấu cờ người, đánh vật, thi       kia mà đi đường bộ như Mẫu đền Ỷ La.
               bơi lội... Đây là lễ hội lớn nhất trong vùng,
               từ xa xưa đến đầu kháng chiến chống thực            4. Lễ hội đền Bắc Mục
               dân Pháp mới dừng lại. Năm 2007, lễ hội             Đền Bắc Mục còn gọi là đền Ông, đền
               đền  Hiệp  Thuận  chính  thức  được  phục       Đức Thánh Trần, thuộc xã Nhân Mục (nay

               hồi theo nghi thức xưa. Do chung nguồn          là thị trấn Tân Yên), huyện Hàm Yên; nằm
   1023   1024   1025   1026   1027   1028   1029   1030   1031   1032   1033