Page 86 - Tuyên Quang trong cách mạng tháng Tám

có một vài loạt đạn bắn ra. Và sau đấy, những chiếc sào có buộc vải trắng giơ

lên vẫy rối rít.
- Mở cổng ra! - Quân ta thét vang, rồi ồ ạt tiến vào. Một tên tổng dõng và
hơn hai chục lính khố xanh đứng chắp tay, mặt cắt không còn một hạt máu ở sân
đồn. Hỏi ra mới biết: Tên tri phủ Hoàng Thế Tâm thấy động đã chạy lên tỉnh từ

chiều hôm trước. Có lẽ nó đi rước Nhật về.
Các đồng chí chỉ huy của ta bèn ra lệnh cho tên tổng dõng và nhóm lính
khố xanh còn lại trong đồn mở kho, lấy vũ khí ra nộp. Thật không ngờ đồn nhỏ
mà lại lắm súng đạn đến như vậy! Đến tới gần một trăm khẩu mút-scơ-tông và

hàng chục két lựu đạn còn mới tinh. Trong đồn còn có mấy kho thóc lớn, các
đồng chí cán bộ ta cũng lập tức cho mở khoá, tổ chức phân phát cho dân nghèo
trong vùng để kịp thời cứu đói.
Suốt cả ngày hôm ấy, nhân dân các nơi nô nức đổ về châu lỵ để dự mít

tinh thành lập chính quyền châu và lĩnh thóc. Quang cảnh tưng bừng náo nhiệt
như một ngày hội lớn. Cách mạng quả là đã đem lại thắng lợi và lợi ích rõ ràng
cho quần chúng lao khổ. Ngước nhìn lá cờ đỏ sao vàng tung bay rực rỡ trên đồn
cao, trong châu lỵ, nhiều người không nén được vui sướng thốt lên: "Sống rồi!

Từ nay không còn phải làm cái thân con trâu, con chó nữa!". Châu Sơn Dương
đã được đổi tên là châu Tự Do.
Khi cướp được chính quyền toàn xã Thanh La, cơ quan của chúng tôi cũng
lập tức rời lán bí mật từ Khuổi Phát (Kim Quan Thượng) xuống Ao Búc. Tuy đồ

đạc chẳng có gì, nhưng lúc ''dọn nhà'' cũng khá lủng củng. Nào bễ, nào lò, nào
đe, nào búa, bàn in, sách báo… gánh mấy gánh nặng.
Gồng gánh các thứ vừa ra tới Ao Búc, chúng tôi cũng vừa gặp mấy anh
dân quân giải tên tù binh người Âu về. Đồng chí Hiến Mai biết ít tiếng Pháp, gọi

lại hỏi cung. Hắn khai tên là Quyn quốc tịch Đức, Quyn vào lê dương đã trên
mười năm, do bị thất nghiệp, gia đình quá nghèo đói…Chúng tôi hỏi Quyn có
biết Việt Minh là thế nào không, tại sao Pháp và Nhật lại xâm lược Việt Nam?
Quyn lắc đầu. Chúng tôi giải thích cho hắn nghe. Quyn ngồi ôm mặt, chốc chốc

lại thở dài. (Về sau Quyn xin tình nguyện đi theo quân cách mạng. Thấy anh ta
biết nghề, đồng chí Môn thu dụng ngay vào công binh xưởng để sửa chữa súng
ống, máy chữ, Quyn mừng lắm. Và quả nhiên anh ta làm việc rất hăng hái và tỏ
ra một tay thợ nguội khá lành nghề…).

Trở lại huyện Đăng Châu, sau khi chiếm đồn, cướp chính quyền ở châu lỵ,
thành lập Ủy ban nhân dân lâm thời, đoàn quân cách mạng quay trở lại Thanh
La để nhận nhiệm vụ mới.
...

Tại Ao Búc, cuộc họp ấy được tiến hành rất khẩn trương. Chúng tôi cùng
nhận định: thế nào bọn Nhật cũng trở lại chiếm Đăng Châu, vì đấy là một vị trí
trọng yếu trên đường Tuyên Quang - Thái Nguyên. Chúng tôi cùng nhất trí: Phải

86