Page 83 - Tuyên Quang trong cách mạng tháng Tám

1
TÂN TRÀO - HÈ THU NĂM ẤY...

SONG HÀO
Nguyên Bí thư Phân khu ủy
Phân khu Nguyễn Huệ

...Sang đầu tháng 3-1945 có rất nhiều dấu hiệu biến động chính trị. Cán
bộ, cơ sở ở các nơi, nhất là các vùng gần các thị xã, huyện lỵ, đường giao thông
lớn, liên tiếp báo về. Các tổng lý, kỳ hào, quan lại, binh lính địch rất xôn xao.

Lính dõng ở các xã luôn luôn bị gọi đi, nay tập trung ở tổng, mai kéo lên huyện,
hoang mang đến cao độ.
Khi được tin này, tôi gọi vội đồng chí Đào, một thanh niên dân tộc Dao
rất trung thành, dũng cảm làm liên lạc giao thông triệu tập ngay các đồng chí

đảng viên về họp. Tôi rất mong ngóng chỉ thị của Xứ, của Khu. Tôi đoán: Tình
hình có lẽ đã biến chuyển lớn, thời cơ khởi nghĩa có thể đến rồi. Nhưng đợi mãi
vẫn chưa thấy. (Về sau được biết: chính trong lúc ấy cấp trên đã có thư gửi hoả
tốc từ bên Thái Nguyên sang báo cho tôi biết tin Nhật - Pháp đã bắn nhau và phổ

biến chỉ thị của Xứ uỷ là: phải đẩy mạnh hoạt động võ trang, tranh thủ thời cơ
tiêu diệt địch, giành lấy những thắng lợi mới. Thư này không kịp tới tay tôi vì
giao thông chậm trễ). Trong lúc chờ đợi chỉ thị của Xứ, chờ đợi các cán bộ của
phân khu về họp, tôi đã nghe thấy có tiếng súng lớn từ xa vọng về, đồng thời lại

thấy cơ sở ngòai Thanh La cấp báo: Lính dõng đang bị gọi đi gấp, không biết đi
đâu, có việc gì?
Ngày 10-3-1945, các đồng chí Khánh Phương, Tạ Xuân Thu, Trung Đình,
Chì, Phóng... trở về khá đông đủ, chỉ tiếc hai đồng chí Phương Cương, Dục Tôn

ở mãi phía giáp Vĩnh Yên không về kịp. Chúng tôi họp trong một cái lán dựng
sơ sài bằng dăm cây tre, lợp lá xanh, ở khu rừng thuộc Khuôn Kẹn không xa cơ
quan là bao. Cuộc họp rất khẩn trương và vô cùng phấn khởi. Chúng tôi cùng
nhất trí nhận định: Nhật - Pháp đã bắn nhau, thời cơ lớn đã đến. Tuy chưa có chỉ

thị cụ thể của trên nhưng chúng tôi nhận thấy cần phải nhanh chóng, mạnh dạn
hành động. Chúng tôi chủ trương: trước hết cần ''bắt mạch'' thử xem phản ứng
của địch ra sao, sau đó tiếp tục mở rộng hoạt động, cướp chính quyền. Phân khu
uỷ chọn Thanh La làm trọng điểm để chỉ đạo, bởi Thanh La ở gần nhất, hơn nữa

Thanh La là nơi có cơ sở tương đối vững vàng hơn cả.
Đồng chí Tạ Xuân Thu, người trực tiếp phụ trách vùng Thanh La, Hồng
Thái ngay đêm ấy (ngày 10-3-1945) chấp hành chỉ thị của phân khu, tập trung
lực lượng kéo vào một xóm tước vũ khí của hương dõng.

1 In trong cuốn Bác Hồ ở Tân Trào, Sđd

83