Page 60 - Tuyên Quang trong cách mạng tháng Tám

1
MỘT LÒNG VÌ CÁCH MẠNG

NGUYÊN MINH
Gia đình cơ sở cách mạng ở
xã Trung Sơn, huyện Yên Sơn

Gia đình tôi nghèo lắm. Bố mẹ tôi là người Dao Ô-gang, sinh được sáu
con trai, tôi là con cả. Gia đình làm ăn dựa vào nương rẫy là chính. Ruộng cấy
lúa đã không có nương rẫy lại bị bọn thống trị chiếm giữ, hàng năm thiếu ăn bốn

tháng, gia đình bẩy tám miệng ăn chẳng biết chạy vào đâu.
Ngày mùa hạt thóc về đến nhà nào có được ăn! xong mùa, bồ lại trống
rỗng. Bà con nông dân cũng như gia đình tôi lại cặm cui đi kiếm sống.
Cuộc đời quanh năm túng thiếu, đói rách. Chẳng những thế, bọn thống trị

còn bắt nhân dân đi làm phu không công. Hàng năm bà con và gia đình tôi phải
đi phu không biết bao nhiêu lượt. Mấy anh em chúng tôi lớn tuổi một chút bị bắt
đi phát đường giây thép. Gia đình chạy vạy lắm mới có được ít gạo mang theo
2
để ăn. Gần nửa đời người bố tôi đã chứng kiến nhiều cảnh bất công đối với
người nghèo, nhất là đồng bào dân tộc Ô-gang chúng tôi. Sẵn có tính cần cù,
chất phác, chịu khó làm ăn, hiểu rõ nỗi khổ cực của người nghèo nên khi được
tuyên truyền giác ngộ bố tôi đã sớm trở thành người cán bộ được quần chúng
yêu mến. Ngoài việc lo miếng ăn cho gia đình, bố tôi còn tận tâm tận lực hoạt

động tuyên truyền cách mạng. Vào những năm 1934 đến năm 1938 bố tôi đi
tuyên truyền cách mạng được một số gia đình, vào khoảng năm 1936 bố tôi đã
tổ chức vận động quần chúng chống đi phu, chống thuế ở La-Bằng, Làng-Cam,
Khuôn-Nánh….(huyện Đại-Từ). Những thắng lợi bước đầu đã gây cho nhân dân

ở đây niềm tin vào sự đoàn kết, vào lực lượng đấu tranh của mình.
Năm 1939 bố tôi bị bắt cùng một số đồng chí nữa trong lúc đang hoạt
động. Chúng đưa bố tôi về giam ở huyện Đại Từ. Bị tra tấn, hành hạ dã man,
giam giữ gần ba tháng trời ở đây không lấy được khẩu cung, không có bằng

chứng để buộc tội, chúng phải tha cho bố tôi về nhà. Nhưng ngay khi thả bố tôi,
bọn cầm quyền vẫn ngấm ngầm cho mật thám theo dõi. Hoạt động của bố tôi lúc
này có gặp nhiều khó khăn hơn. Những tên chó săn nguy hiểm của đế quốc ngày
đêm rình mò. Thấy ở đây hoạt động không ổn bố tôi cùng gia đình rời đi nơi

khác. Cuối năm 1939 bố tôi lại đưa gia đình về ở Chợ Đồn thuộc Bắc Cạn. Cắm
chân được ở đây bố tôi lại tiếp tục xây dựng cơ sở mới. Ban ngày lên nương rẫy
phát rừng trồng trọt, giọt mồ hôi đổi lấy bát cơm. Tối đến không dầu đèn, cả nhà
ngồi thầm quanh bên bếp lửa. Thời gian trôi đi nhanh chóng. Qua hai năm sống

ở đây bố tôi đã tuyên truyền vận động được nhiều gia đình tham gia cách mạng.

1 In trong cuốn Một lòng vì cách mạng,Sđd
2 Bố đồng chí Nguyên Minh là ông Đặng Đức Hiến, nhân vật chính trong hồi ký này.
60