Page 64 - Tuyên Quang trong cách mạng tháng Tám

1
TỪ PÁC BÓ ĐẾN TÂN TRÀO

Đại tướng VÕ NGUYÊN GIÁP

…Tôi cùng anh Vũ Anh lên Pác Bó. Những ngày qua đã được tin chắc
chắn Bác thoát khỏi tù ngục của bọn Quốc dân đảng Tưởng Giới Thạch, và đã
trở về nước. Nhưng trên đường đi vẫn hồi hộp. Khi được nhìn thấy Bác trong
căn lán nhỏ trên sườn một quả đồi, mới thực sự tin là sự thực.

Bác vẫn như xưa với bộ quần áo chàm của đồng bào Nùng. Nhìn lâu, thấy
Bác có gầy và già hơn trước. Không biết lấy gì so sánh với nỗi mừng vui khi
được gặp lại Bác.
Hai năm trước đây, Bác lấy danh nghĩa là người đại diện của Việt Nam độc

lập Đồng Minh sang Trung Hoa để gặp nhà đương cục Quốc dân Đảng, nhưng thật
ra là Bác di gặp Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc. Dọc đường, bọn Quốc
dân Đảng khám xét, thấy đồng chí Trung Quốc đi cùng Bác không có giấy tờ,
chúng bắt cả hai ngườ. Chúng buộc cho Bác tội Hán gian. Trong hơn một năm trời

rơi vào tay bọn Tưởng, chúng đã chuyển Bác qua hàng chục nhà giam, bắt Bác
phải chịu mọi sự hà khắc của chế độ nhà tù Quốc dân đảng. Có thời gian mắt Bác
mờ đi, chân bước không vững. Sau nhờ những kinh nghiệm đấu tranh dày dạn của
Bác, kết hợp với phong trào đấu tranh của các đoàn thể trong nước và của Việt

kiều, bọn Tưởng cũng không tìm được chứng cớ gì để buộc tội, đành phải trả lại tự
do cho Bác. Từ Liễu Châu Bác tìm cách trở về nước.
Những chuyện về thời kỳ Bác bị bắt, sau này chúng tôi mới biết nhiều, lúc
ấy Bác chỉ kể qua rồi hỏi ngay về tình hình cách mạng trong nước.

Anh Vũ Anh báo cáo về phong trào trong Liên tỉnh, nói rõ những khó
khăn rất lớn trong việc liên lạc với Trung ương ở miền xuôi, và ngay cả với khu
căn cứ Bắc Sơn - Võ Nhai, sau đó, báo cáo về Nghị quyết vũ trang khởi nghĩa
của Liên tỉnh Cao - Bắc - Lạng. Tôi cũng báo cáo tình hình con đường Nam tiến

bị gián đoạn, rồi trình bày về tình hình đấu tranh chống khủng bố trong thời gian
qua, cơ sở đảng, cơ sở quần chúng, cơ sở vũ trang lúc đó.
Chúng tôi báo cáo xong, Bác nói: "Phong trào lên, địch khủng bố là
chuyện tất nhiên, nhưng có phần vì ta bộc lộ lực lượng". Bác nhắc lại những

cuộc duyệt binh huy động đến hàng ngàn người. Sau đó Bác nhận xét nghị quyết
của Liên tỉnh "Chủ trương phát động chiến tranh du kích ở Cao - Bắc - Lạng là
mới chỉ căn cứ vào tình hình địa phương mà chưa căn cứ vào tình hình cụ thể
trong cả nước, mới chỉ thấy bộ phận mà chưa thấy toàn cục. Trong điều kiện bây

giờ, nếu phát động ngay nhân dân nhất tề nổi lên đánh du kích theo quy mô và

1 In trong cuốn Bác Hồ ở Tân Trào, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2008

64