Page 42 - Tuyên Quang trong cách mạng tháng Tám

Địa điểm khởi nghĩa được chọn là thôn Cầu Toa liên kết với cơ sở Ao

Búc và Khuôn Trút, Đồng Mà, anh Thu triệu tập anh chị em phụ trách các cơ sở
về phổ biến giao nhiệm vụ chuẩn bị sẵn sàng chờ lệnh. Sáng mồng 5 tháng 3
năm 1945, họp chi bộ Đảng Cộng sản Đông Dương tại lán Ao Gà tuyên bố kết
nạp tôi vào Đảng. Từ năm 1940, tôi tham gia hoạt động cách mạng cứ tưởng

mình là cộng sản rồi nhưng ngày ấy mới chính thức được đứng trong hàng ngũ
của Đảng. Chiều họp cán bộ cơ sở, phố biến kế hoạch, giao nhiệm vụ triển khai
thực hiện ngay, ngày mồng 6 cán bộ cơ sở lên Ao Gà báo cáo.
Sáng mồng 8, ba chúng tôi trao đổi tình hình kế hoạch chuẩn bị, súng dõng

mới thu được 6 khẩu, 30 anh chị em xung phong vào đội quân cách mạng đều có
súng kíp, hỏa mai, dao găm, giáo mác, gậy sẵn sàng. Đồng chí Thu lên thượng
cấp họp, đêm mồng 9 về có cả đồng chí Song Hào, triệu tập cán bộ cơ sở về họp
ở nhà đồng chí Đức Chính (thôn Lê), đồng chí Thu vẽ mẫu cờ, giao cho chị

Nghiên Thị Nhất may, thảo chương trình, phân công người dựng kỳ đài, tuyên
bố lý do hô chào cờ, sắp xếp đội hình mít tinh, đọc lệnh khởi nghĩa, mọi việc
chuẩn bị xong, gần sáng lên nhà đồng chí Đức Đại thôn Cầu Toa làm kỳ đài
dựng cờ khởi nghĩa.

Sáng mồng 10-3-1945, lễ xuất quân diễn ra trọng thể, dân chúng các thôn
đều đến dự đông đủ. Đồng chí Thu tuyên bố lý do, hô chào cờ, anh chị em đoàn
quân hát bài "Giờ đây anh em chúng ta cùng nhau xếp hàng chào cờ cứu
nước…". Đồng chí Song Hào thay mặt Tổng bộ Việt Minh lên lễ đài đọc lời hiệu

triệu và tuyên thệ trước đông đảo dân chúng. Đội quân cách mạng xuất quân,
giương cao cờ khởi nghĩa tung bay trước gió, tiếng hô và hò reo vang dội khắp
núi sông "Phát xít Nhật và thực dân Pháp cút đi", "Việt Nam độc lập Đồng minh
muôn năm". Cờ đỏ sao vàng 5 cánh tiến qua cánh đồng Lạn đến đình Thanh La

dừng chân kiểm tra vũ khí chỉnh đốn lại đội hình, cử tổ tiêm binh đi trước để
phát hiện tình hình địch báo về đơn vị kịp thời đối phó, đến Lò Thon, đồng Cầu
1
xã Khang Lực , tổ tiêm binh báo đằng trước có Tây, cả người Việt đi vào, đơn vị
lập tức triển khai đội hình mai phục chiến đấu dưới sự chỉ huy của đồng chí Tạ

Xuân Thu.
Đợi địch lọt vào giữa đội hình, ta nổ súng chúng chạy toán loạn, hai tên
trúng đạn chạy vào làng Khang Lực chết, còn một tên chạy ngược lên thôn Lũng
Cò, tôi dượt theo gặp bố tôi cầm khẩu súng khai hậu của dõng Ban vừa mới thu

được. Tôi nói Tây đang chạy lên Khuổi Luông, bố cùng con đi giết nó, đến đầu
làng Cò gặp ông Bình Bút, tôi rủ cùng tôi đi giết Tây. Chúng tôi theo vết chân
đến quãng đường cong tôi bảo bố tôi phục sẵn ở đây để hai chúng tôi đi dụ nó
lại qua đây thì bố bắn.

1 Nay thuộc xã Minh Thanh, huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang.
42