Page 38 - Tuyên Quang trong cách mạng tháng Tám

quốc Phượng Liễn tặng, tung bay trong khu vực triển lãm. Hội nghị kết thúc, các

đồng chí trở về địa phương và đội tuyên truyền vũ trang cũng lên đường.
Còn lại các cán bộ hoạt động ở khu vực trung tâm châu Sơn Dương,
chúng tôi phân công anh Thu, cô Cúc về Thanh La; hai anh em Phúc Quyền,
Hồng Long phụ trách vùng Trúc Khê, Làng Sảo, Cây Mơ; anh Hồng Hải trở về

với đồng bào Dao Quần chẹt ở Khuôn Phày, chân núi Tam Đảo.
Còn tôi và cô Lê ở lại Phượng Liễn, tiếp tục củng cố các tổ chức quần
chúng, đẩy mạnh hoạt động của các đội tự vệ chiến đấu, chuẩn bị vũ khí chờ
thời cơ tốt để hành động.

1
Trong phạm vi Phượng Liễn, chỉ còn Tú Trạc , một xóm nhỏ chừng mười
nhà ở hữu ngạn sông Đáy là chưa có cơ sở quần chúng, cần vận động tổ chức
2
nốt để Phượng Liễn trở thành một "xã hoàn toàn" . Một đêm, tôi cùng anh Chức,
một cốt cán, vượt qua sông Đáy vào làng Tú Trạc lên nhà ông lý Tuyết, một bà

con của Chức rồi mời dân làng đến nghe nói chuyện. Lúc đầu mọi người có vẻ
sửng sốt. Sau tôi đem mười điều chương trình Việt Minh ra giải thích và nói rõ
mục đích của Việt Minh là đánh Pháp, đuổi Nhật, giải phóng đồng bào khỏi ách
áp bức, nô lệ. Lúc này, thanh thế Việt Minh đã lên rất mạnh. Vừa nghe nói, đồng

bào hưởng ứng ngay và đòi được vào tổ chức. Sau này, làng Tú Trạc là cơ sở tốt
của ta và ông Cán trở thành cốt cán tích cực của làng đó.
Sau Tết âm lịch Ất Dậu, tôi và Lê rời Phượng Liễn tiến xuống phía nam,
mở rộng phong trào ra toàn châu Sơn Dương. Hai anh em Hàm, Lộc cốt cán ở
3
Phượng Liễn, đưa chúng tôi về Khuôn Thê , một vùng toàn đồng bào Nùng An
nghèo khổ từ Cao Bằng di cư đến làm ăn sinh sống. Đồng bào được anh Lộc
tuyên truyền giác ngộ cách mạng, nhưng chưa được tổ chức vào Việt Minh.
Trong dịp đầu xuân, các cô gái khâu thêm quần áo chơi xuân, tung còn,

đánh cầu.v.v.. Các cô quấn quít bên cạnh cô Lê, cùng hát:
"Hai rủng quang, nhắm nghị tỉnh Cao Bằng,
Gần boong rà
Thật lầm than khổ sở hơn tỉ đai
Khău phja le ăng ăc mì lai

Tâm hát nà nọi mì
Tọ dường mà Nhật - Tây
4
Mần cướp hại dân boong rầu... ".

1 Thuộc xã tú Thịnh, huyện Sơn Dương
2 " Xã hòa toàn " là xã mọi nơi đều có cơ sở Việt MInh, mọi gia đình đều theo Việt MInh
3 Thuộc xã Phúc Ứng, huyện Sơn Dương
4 Dịch nghĩa tiếng phổ thông:" Đêm trăng sáng, nghẫm nghĩ tỉnh Cao Bằng
Người chúng ta
Thật lầm than khổ sở hơn mọi nơi
Núi rừng trùng điệp có nhiều
Đất làm ruộng có ít
Mọi điều do Nhật -Tây, chúng cướp hại dân ta

38