Page 19 - Tuyên Quang trong cách mạng tháng Tám

mỏ than gặp đồng chí Trương Đình Dần (tức Điều), Bí thư Ban cán sự Đảng
Tuyên Quang, tại nhà bác Cả Kiến trên một quả gò, gần lò giếng thứ 2. Cơ sở
này tới nay vẫn chưa bị lộ, do xung quanh đều là quần chúng tốt, có ý thức bảo

vệ cách mạng. Gia đình bác Cả Kiến tuy nghèo nhưng rất tốt. Nhà bác là nơi hội

họp thành lập chi bộ đầu tiên của Tuyên Quang cũng là nơi nghỉ chân tạm trú
của cán bộ Xứ uỷ.
Trưa ngày 21-1-1941, tại nhà anh Cả Nhân ở soi Hồng Lương, anh Điều

chủ trì cuộc họp gồm tôi, anh Quang Mai, anh Cả Nhân, chị Hỷ, chị Cúc. Tôi

báo cáo lại việc hai tên lính khố xanh khi gặp tôi đã nói, đại ý:
Nghe đâu các quan được tin, tết này "cộng sản" hoạt động mạnh đấy, các
quan cho rằng cộng sản là những người ở mỏ than, nếu bắt tất cả thợ trong mỏ

mà tết này không có gì xảy ra, thì chứng tỏ cộng sản đều ở mỏ, nên các quan

bắt hàng loạt.
Qua phân tích tình hình, tôi đề nghị để đánh lạc hướng địch, ta nên tổ
chức treo cờ Đảng và rải truyền đơn trong dịp Tết. Chúng tôi nhất trí, giao công

việc này cho các đồng chí ở khu Xuân Hoà, anh Điều nhận sẽ bàn bạc và chỉ đạo

cụ thể. Qua trao đổi, chúng tôi nhận định, cuộc bắt bớ này địch không nắm được
chứng cớ chính xác, do vậy cần phải ổn định về mặt tư tưởng những đồng chí
chưa bị bắt, song phải đề phòng có người cung khai vì không chịu được tra tấn,

mặt khác phân công một số đồng chí và quần chúng tốt đến gia đình có người bị

bắt để an ủi, nói rõ thêm âm mưu của địch, đồng thời tìm cánh liên lạc với các
đồng chí đã bị bắt, để động viên tinh thần chiến đấu.
Tôi và Quang Mai được phép tạm ẩn tránh ở lò đốt than củi, gần nhà cụ

Tửu. Hôm sau, khoảng tám, chín giờ, em Dọc con cụ Tửu truyền đạt ý kiến anh

Điều, gọi tôi về gặp anh tại soi Hồng Lương. Anh Điều yêu cầu tôi về ngay nhà
và tiếp tục đến mỏ than làm việc, nhưng phải chuẩn bị đầy đủ những lời khai
nếu bị địch bắt. Hội ý xong, anh Điều nhờ chị Cả Nhân chở thuyền cho tôi qua

sông để về nhà. Tới nhà, mẹ tôi cho biết: Lý trưởng và lính cơ lại đến tìm, mẹ

nói là con đi làm không về. Có lẽ họ sẽ vào mỏ than tìm con đấy. Tôi dặn mẹ
tôi, tết này con phải đi làm đêm, có khi phải làm thêm cả ngày nữa, vì còn ít
người làm.

Chiều mồng một Tết Tân Tỵ (1941), hai đồng chí Trần Văn Tảo và Lương

Văn Hồng đầu chải mượt, mặc áo the thâm, quần trắng giầy ba ta, sang Canh
Nông (Nông Tiến) chơi Tết, trong người mang theo lá cờ đỏ búa liềm có dòng
chữ Đảng Cộng sản muôn năm.

19