Page 22 - Tuyên Quang trong cách mạng tháng Tám

khác. Đối với nhiều người, ngay anh Tuyển lúc đó cùng chưa ra mặt. Các anh

phụ trách nhóm chỉ liên lạc với anh Hai Cao.
Vốn là thanh niên học sinh ở thị xã, tôi có điều kiện tiếp xúc và thu hút
một số bạn bè cũ mà tôi tin cậy như các anh Hải Bằng, Nghiêm, Bích Đường,
Sáu, Tiến, Phượng... Trong khi nhóm của Quang Mai nhằm vào đối tượng chính

là công nhân mỏ, thì nhiều nhóm khác lại phát triển từ thị xã, từ mỏ than lên
phía bắc và xuống phía nam thị xã. Sau khi kết nạp các anh Quyết Tâm và Hồng
Kỳ, nhóm Hải Bằng phát triển lên hướng soi Hồng Lương, Vân Yên, soi Sính,
lên vùng dân tộc Cao Lan, và một số tổ viên đầu tiên người Cao Lan như anh La

Ngọc Quế đã đứng vào tổ chức. Trong khi đó nhóm Trần Xuân Hồng phát triển
xuống phía đồn điền Môngpơđa. Khi chị Thảo, công nhân đồn điền được kết nạp
vào tổ chức thì một thời gian sau đó, nhà chị trở thành điểm liên lạc đón các
đồng chí ở dưới xuôi lên, đồng thời là một cơ sở lãnh đạo khu Đ (Tuyên Quang,

Phú Thọ, Vĩnh Yên...) sau này.
Giữa năm 1938, phong trào cách mạng ở Tuyên Quang có một bước phát
triển mới. Chị Tuyết, một thành viên của tổ tôi, có việc về Hà Nội. Tình cờ chị
mang lên một tờ báo. tôi đọc thấy nội dung tiến bộ, rất gần với quan điểm cách

mạng. Tôi đưa cho anh Hai Cao xem. Đọc xong, ít ngày sau, viện cớ có công
việc gia đình, anh về Hà Nội, mãi sau này, chúng tôi mới thấy chuyến đi này
quan trọng như thế nào đối với phong trào cách mạng ở Tuyên Quang những
năm cuối thập kỷ 30.

Nghe nói, về Hà Nội, anh Hai Cao tìm đến gặp anh Đặng Xuân Khu (tức
Trường Chinh) ở toà soạn báo Tin tức, số nhà 105 phố Phùng Hưng. Báo Tin tức
là một tờ báo công khai của Đảng trong trong thời kỳ Mặt trận Dân chủ Đông
Dương (1936 - 1939). Đồng chí Trường Chinh, phụ trách ban tuyền truyền cổ

động của Trung ương, được Trung ương Đảng phân công làm chủ nhiệm chính
trị công khai của Đảng. Những ý kiến chỉ đạo của đồng chí Trường Chinh đã mở
cho chúng tôi phương hướng hoạt động mới, giữa lúc chúng tôi đang mò mẫm
tìm hướng đi.

Anh Hai Cao được giao nhiệm vụ mở đại lý sách báo công khai ở Tuyên
Quang, anh chọn nhà anh Trần Xuân Hồng ở Cổng Rơm để đặt đại lý. Ngoài ra
chúng tôi còn có một số chi nhánh nhỏ ở thị xã, ví dụ như nhà trường tiểu học
thị xã. Chúng tôi nhận được nhiều loại báo từ Hà Nội gửi lên, như Thời Thế,

Đời Nay, Tin Tức, Dân Chúng xuất bản từ tháng 7 năm 1938, lấy danh nghĩa là
cơ quan lao động và dân chúng Đông Dương, nhưng thực chất là cơ quan Trung
ương của Đảng ta. Để chủ động đưa báo chí đến tận tay quần chúng cảm tình,
một số phần tử trung kiên như Quang Mai, Hải Bằng, Quyết Tâm, Đức Kim...

còn được giao thêm nhiệm vụ đi bán báo.
Báo chí đã tác động trực tiếp đến phong trào công nhân, học sinh và một
bộ phận quan trọng nhân dân Tuyên Quang. Qua báo chí, nhân dân lao động thị

22