Page 23 - Tuyên Quang trong cách mạng tháng Tám

xã, đặc biệt là công nhân mỏ than, dần dần nhận thức được: vì sao nơi này nơi

khác có phong trào đấu tranh đòi cải thiện đời sống quần chúng lao động. Chúng
tôi cũng viết bài gửi về cho các báo ở Hà Nội, vạch trần thủ đoạn áp bức bóc lột
của địa chủ mỏ than. Mật thám được phái vào mỏ than để dò la, vì bài báo đã
nêu thẳng thừng cho anh em em thợ thấy rằng, việc đòi tăng lương, giảm giờ

làm theo Luật Lao động phải trở thành yêu cầu sinh tử của quần chúng công
nhân mỏ.
Như vậy là nhờ báo chí công khai của Đảng, công nhân mỏ chúng tôi đã
thấy được phương hướng đấu tranh cụ thể.

Tác dụng thứ hai của chuyến đi Hà Nội của anh Hai Cao là về mặt tổ
chức. Nhờ gặp được anh Trường Chinh mà anh Hai Cao có được tài liệu hướng
dẫn tổ chức Ái Hữu trong công nhân mỏ. Hội được thành lập và đặt trụ sở ở một
nhà thuê của nhà Ký Tiến trên phố Colonel Valliere, ngay gần nhà anh Hải Bằng

(khu vực Nhà máy đường Tuyên Quang ngày nay). Hội trở thành danh nghĩa
công khai để anh Lê Đình Tuyển giữ mối liên lạc với Xứ uỷ Bắc kỳ, qua anh
Nhân ở phố Hàng Giấy, Hà Nội.
Được sự chỉ đạo của Xứ uỷ, lại có trong tay những thông tin đều đặn về

phong trào chung cả nước, từ giữa năm 1939, phong trào cách mạng ở Tuyên
Quang có bước phát triển mới, đánh dấu bằng những cuộc đấu tranh thắng lợi
của công nhân mỏ đòi tăng lương, cuộc bãi thị của chị em buôn bán ở thị xã,
cuộc mít tinh chống sưu thuế ở soi Hồng Lương của bà con nông dân...Hội Ái

Hữu cũng sớm phát huy tác dụng thu hút quần chúng đứng vào đội ngũ, làm cho
lực lượng cách mạng thêm đông đảo.
Tình hình đó đặt ra yêu cầu phải có một tổ chức lãnh đạo chặt chẽ hơn.
nhưng tình thế chưa cho phép đáp ứng yêu cầu cấp bách đó, vì đồng chí Hai Cao

được trên điều động về công tác ở Cao Bằng. Mãi đến cuối năm 1939, đồng chí
Vũ Mùi mới được điều về thay.
Theo chỉ thị của trên, phải lấy công nhân mỏ về làm địa bàn hoạt động
chính, anh Vũ Mùi được anh Quang Mai thu xếp vào làm ở mỏ than, giữa lức

phong trào đang trên đà phát triển.
Sau một thời gian nắm tình hình phong trào công nhân mỏ cũng như
phong trào chung toàn tỉnh, anh Vũ Mùi đề nghị và được đồng ý của Xứ uỷ, chi
bộ Đảng Cộng sản đầu tiên được thành lập ở mỏ than Tuyên Quang. Lễ thành

lập chi bộ được tổ chức tại nhà ông Cả Kiến, vào ngày 20 tháng 3 năm 1940.
Chi bộ gồm bẩy đồng chí: Vũ Mùi, Trần Xuân Hồng, Lương Quang Mai, Lương
Hải Bằng, Bùi Đức Kim, Trần Thị Minh Châu và Trần Hải Kế.
Với sự ra đời của Chi bộ Đảng đầu tiên, phong trào cách mạng ở Tuyên

Quang bước sang một thời kỳ phát triển mới, đồng thời cũng đứng trước những
thử thách mới do chính chính quyền Pháp gây ra ở chính quốc cũng như ở các
thuộc địa, khi cuộc Chiến tranh thế giới thứ hai lan rộng.

23