Page 399 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU

399
Phêìn thûá ba: LÕCH SÛÃ

Bắc Kạn 0 6 6 - 119 119 - 20 20 63 1,9

Cao Bằng 0 12 12 1 113 114 - 9 10 215 0,5
Hà Giang - 10 10 - 12- 120 - 12 12 110 1,0
Hải Ninh 3 6 9 35 44 79 12 7 9 109 0,7
Hòa Bình 3 7 10 33 107 140 11 15 14 67 2,0

Lai Châu - 7 7 - 75 75 - 11 11 66 1,1
Lạng Sơn 0 57 57 0 215 215 - 4 4 204 1,0
Lào Cai 0 5 5 6 79 85 - 16 17 59 1,4

Phú Thọ 14 24 38 133 204 337 10 8 9 335 1,0
Quảng Yên 2 8 10 30 58 88 15 7 9 185 0,5
Sơn La 0 3 3 2 110 112 - 37 37 106 1,0
Thái Nguyên 4 30 34 39 271 310 10 9 9 150 2,0

Tuyên Quang 1 9 10 8 70 78 8 8 8 82 0,9
Yên Bái 0 11 11 4 181 185 - 16 17 100 1,9
Tổng cộng và

trung bình 568 919 1.487 8.091 10.731 18.822 14 12 13 9.920 1,9

Qua bảng kê trên đây, có thể nhận ra đầu bảo hộ (Nghị định cho lập đồn điền
tình hình nông nghiệp Tuyên Quang ở vị từ năm 1888).
trí nào so với các tỉnh và toàn Bắc Kỳ. Về Án sát sứ Tuyên Quang năm 1920 cho
năng suất, Tuyên Quang khá thấp, chỉ cao biết: “Đồn điền thì có các ông cố Tây, các
hơn tỉnh Lạng Sơn thôi. Còn về sản lượng ông chủ Tây, tùy địa thế xin khai khẩn, đến
theo đầu người thì cao hơn các tỉnh Hải hơn 10 đồn điền chiêu những dân nghèo

Ninh, Cao Bằng. Thực tế cho thấy nông dưới trung châu lên cầy cấy nhiều lắm,
nghiệp Tuyên Quang là không đáng kể tựu trung có đồn điền thuốc lá Kim Xuyên
trong tình hình chung ở trung du Bắc Kỳ. phồn thịnh hơn cả” . Đó là tình hình năm
1
Điều đáng chú ý là sự xuất hiện nhiều 1920. Từ đó về sau, nhiều điền chủ khác
đồn điền của các điền chủ Pháp và Việt.

Theo mật độ dân số đã dẫn ở trên thì xuất hiện, kể cả người Pháp, người Việt,
Tuyên Quang là một tỉnh khá rộng lớn so số lượng các đồn điền cũng tăng giảm, các
với dân số trong tỉnh. Vì vậy, đất đai còn chủ đồn điền cũng thay đổi hoặc hoán vị
rất nhiều và đương nhiên chính quyền do mua bán hoặc bị thu hồi... Theo một tài
2
Pháp rất muốn chiêu đãi các chủ người liệu tổng hợp , từ năm 1884 đến năm 1918,
Pháp trước hết rồi mới đến người Việt. Bởi Tuyên Quang có 43 đồn điền được thiết

vậy, họ đã có chính sách cấp, nhượng đất lập; từ năm 1919 đến 1945, Tuyên Quang
làm đồn điền ở nhiều tỉnh Bắc Kỳ trong có 24 đồn điền được thiết lập. Dưới đây là
đó có Tuyên Quang ngay từ những ngày các bản thống kê ở hai thời kỳ:

1. Nguyễn Văn Bân: Bài đã dẫn.
2. Tạ Thị Thúy:
- Đồn điền của người Pháp ở Bắc Kỳ 1884 - 1918, Nxb. Thế giới, Hà Nội, 1996.
- Việc nhượng đất khẩn hoang ở Bắc Kỳ từ 1919 đến 1945, Nxb. Thế giới, Hà Nội, 2001.