Page 338 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 338
338 ĐỊA CHÍ TUYÊN QUANG
Hiện đã có 4 niên đại C14 được xác định năm cách ngày nay, khu vực này bị ảnh
1
từ các mẫu vỏ ốc núi trong địa tầng hang hưởng của những đợt địa chấn cục bộ, do
Phia Vài thuộc phân vị địa tầng mức trên; vậy trần hang bị sập xuống. Cư dân Hoà
trong đó, 3 niên đại đầu tương ứng với địa Bình rời bỏ nơi này; mãi đến giai đoạn
tầng mức trên của di chỉ, nơi chứa những Kim khí, hang được sử dụng lại làm nơi
di vật văn hóa thuộc giai đoạn muộn của chôn cất người chết.
văn hóa Hoà Bình. Điều này cũng khá phù Cư dân Phia Vài có mối giao lưu rộng
hợp với dự đoán: giai đoạn Hoà Bình sớm ở với các nhóm cư dân cổ khác trong khu
Phia Vài có tuổi khoảng trên 10.000 năm đến vực, nhưng vẫn bảo lưu nét riêng biệt sắc
13.000 năm cách ngày nay và xác định Phia thái vùng: Qua phân tích di tích, di vật, các
Vài là một di tích Hoà Bình sớm. nhà khảo cổ cho rằng: Cư dân tiền sử Phia
Như vậy, Phia Vài là di chỉ chứa vết tích Vài có chung phương thức cư cú, phương
văn hóa thuộc nhiều giai đoạn khác nhau thức kiếm sống, cách thức chôn cất người
của cư dân văn hóa Hoà Bình. Quá trình chết cũng như hành vi chế tác công cụ
cư trú của cư dân Phia Vài trải qua 2 mức giống như bao cư dân Hoà Bình khác ở
phát triển văn hóa sớm và muộn: Giai đoạn vùng Hoà Bình, Thanh Hóa, Sơn La,...
sớm, vết tích văn hóa của họ được lưu lại Trong bối cảnh khu vực, đồ đá ở Phia
trong lớp chứa các di cốt động vật bán hóa Vài có nhiều điểm tương đồng với các di
thạch và một số công cụ đá. Kết cấu trầm tích chỉ hang động Hoà Bình ở khu vực huyện
lớp này mang đặc trưng của thời kỳ chuyển Bắc Mê (Hà Giang). Các di chỉ Đán Cúm
biến Cánh Tân - Toàn Tân. Những cư dân và Nà Chảo cũng nằm ở lưu vực sông
này chế tác và sử dụng công cụ cuội ghè đẽo. Gâm cách Phia Vài không xa, khoảng 40 -
Ngoài công cụ đá, chưa tìm thấy vết tích văn 60km về phía thượng nguồn. Công cụ đá ở
hóa nào khác. Những cư dân này sống trong Đán Cúm và Nà Chảo cũng đều phổ biến
điều kiện cổ khí hậu nóng ẩm, hơi khô của những công cụ cuội ghè đẽo thô sơ kiểu
giai đoạn chuyển tiếp Cánh tân - Toàn tân chopper, chỉ ghè chút ít ở đầu cuội để làm
(Pleistocene - Holocene) không giống như rìa lưỡi, ít ghè tu chỉnh. Ngoài ra, ở hai di
hiện nay. Giai đoạn muộn, vết tích văn hóa chỉ này cũng giống như Phia Vài khá phổ
tìm thấy trong lớp trầm tích chứa xương biến những công cụ mảnh đá dạng vỏ trai,
động vật chưa hóa thạch, số loại hình một mặt còn vỏ cuội, sản phẩm của kỹ
công cụ đá tăng lên với sự tiến bộ của việc thuật bổ cuội. Nhìn chung, có thể xếp Phia
gia công đồ đá. Về cơ bản, những cư dân Vài vào một phụ hệ thống kỹ thuật đặc
này sống trong điều kiện khí hậu giống thù, trong đó có Đán Cúm và Nà Chảo.
như hiện nay. Nhìn chung phương thức Sự tương đồng này có thể giải thích bằng
sinh hoạt kinh tế chủ yếu của cư dân Hoà sự tương đồng về môi trường sinh thái
Bình ở Phia Vài là săn bắt và hái lượm; nhưng cũng còn những nhân tố khác liên
chưa biết đến nông nghiệp, chưa biết làm quan đến truyền thống nhân văn do sự
gốm và có thể đã biết đến kỹ thuật mài ở gần gũi về mặt địa lý. Có thể coi Phia Vài,
giai đoạn cuối. Đán Cúm và Nà Chảo là một dạng hình
Có thể vào giai đoạn muộn của cư dân địa phương của văn hóa Hoà Bình lưu vực
văn hóa Hoà Bình ước khoảng 7.000 - 6.000 sông Gâm. Mặt khác, sự có mặt của vỏ ốc
1. Niên đại C14: Giới hạn tính tuổi bằng phương pháp cacbon phóng xạ.
