Page 335 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 335
335
Phêìn thûá ba: LÕCH SÛÃ
đàn bà. Đây là loại ốc biển có tên khoa học liệu đá sa thạch phiến, loại này có lẽ được
là Cyprea arabica mà tên Việt Nam gọi là ốc lấy từ các mạch đá nằm xen kẽ với đá vôi
loa hay ốc lợn. Con ốc nằm ngửa trong hốc xuất lộ ngay tại các vách đá trong hang.
mắt trái, dài 27,61mm, rộng 16mm. Con Cuội có độ mài mòn tốt thì có lẽ phần lớn
ốc trong hốc mắt phải, dài 21,61mm, rộng được khai thác từ bãi cuội ven sông, còn
13,13mm nằm hơi chúi đầu xuống phía cuội lớn và độ mài mòn kém được khai
dưới. Trong mộ còn tìm được vài con ốc thác từ ven suối.
giống hệt 2 con ốc trên. Người xưa thường Trong số 1.557 di vật đá (kể cả đá có
dùng loại ốc này làm đồ trang sức, đôi khi vết gia công và mảnh tước) được thống kê
là vật trao đổi hàng hóa, nên gọi là ốc tiền. và phân loại về chất liệu có: 789 chiếc là đá
Trong lúc khâm liệm người chết, người ta basalt, 53 chiếc là đá rhyolith, 215 chiếc là
đã đặt lên mỗi mắt một con ốc, để khi phần đá quartz, 40 chiếc là phiến sét, 25 chiếc là
da thịt tiêu đi thì con ốc sẽ tụt xuống hốc sa thạch phiến, 58 chiếc là các loại đá khác,
mắt như thay cho con mắt. Dựa vào vị trí số còn lại là công cụ không qua chế tác.
của xương tay, xương sườn, chậu hông và Chất liệu đá của các nhóm di vật rất
các đốt bàn tay, bàn chân, có thể cho rằng khác nhau, nhóm công cụ ghè đẽo phổ
đây là di cốt chôn nguyên dạng (chôn lần biến là đá basalt và đá rhyolith; đá quartz
đầu), không phải mộ cải táng. Trong lịch sử thường dùng làm hòn ghè đập, các mảnh
nghiên cứu các cốt sọ Tiền sử ở Việt Nam và thổ hoàng đều là phiến sét, các mảnh sa
Đông Nam Á, chưa hề thấy cách khâm liệm thạch phiến có thể dùng làm bàn mài.
đặt ốc vào hốc mắt. Đây là bộ xương đầu Hang Phia Vài có hơn 1.500 di vật.
tiên phát hiện được ở tỉnh Tuyên Quang và Nhóm công cụ cuội nguyên (không qua
Đông Nam Á - một phát hiện cực kỳ quan chế tác) có 267 chiếc, chiếm 17,19% tổng
trọng, về mặt cổ nhân học. số hiện vật. Như vậy, đây là nhóm hiện vật
Tại đây, đã thu được gần 100 mảnh kết hợp kiểu truyền thống và nhóm công
xương răng động vật và khá nhiều vỏ cụ mang phong cách kỹ thuật chế tác và
nhuyễn thể và loài giáp xác như ốc núi, loại hình kiểu văn hóa Hoà Bình, có các
trai, cua. Di cốt động vật gồm hai tập hợp loại hình công cụ: rìa lưỡi ngang, rìa dọc,
chưa hóa thạch và bán hóa thạch, di cốt rìa xiên, mũi nhọn, công cụ 1/4 cuội.
bán hóa thạch nhiều hơn hẳn so với chưa Bộ sưu tập đá của di chỉ có các công
hóa thạch. cụ hình móng ngựa, hình chữ U, hình
Công cụ đá ở hang Phia Vài được làm đĩa, hình bầu dục và công cụ không định
từ cuội sông suối ngay trước cửa hang hình. Những loại hình công cụ kiểu đặc
và có thể ở ven sông Gâm, nơi cách hang trưng Hoà Bình ở đây không nhiều, trong
khoảng hơn 1km về phía đông - bắc. Cuội đó có một số hình đĩa, bầu dục hay oval
làm công cụ có nhiều kích thước và độ mài ghè đẽo xung quanh trên một mặt kiểu
mòn khác nhau, phần lớn có kích thước Sumatralith. Công cụ hình chữ U hay còn
trung bình vừa tay cầm, độ mài mòn khá gọi là rìu ngắn ở đây không chuẩn xác như
tốt, thường dùng làm công cụ ghè đẽo và ở các địa điểm Hoà Bình khác; nhóm công
chày nghiền; số ít hơn có kích thước khá cụ này phân bố chủ yếu ở lớp cư trú sớm
lớn, độ mài mòn kém thì dùng làm công của di chỉ.
cụ chặt đập thô và hòn kê. Hang Phia Vài Nhóm công cụ mảnh có 92 chiếc, chiếm
cũng tồn tại một số lượng đáng kể nguyên 5,92% tổng số hiện vật. Đây là nhóm hiện
