Page 291 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 291
291
Phêìn thûá hai: DÊN CÛ - DÊN TÖÅC
có vòng tay, vòng cổ, nhẫn, lục lạc, xà tích... 6. Trang phục
Tuy nhiên, ít người biết làm nghề này cho Trang phục của người Sán Dìu khá
nên nghề chạm khắc không phát triển.
đơn giản, không cầu kỳ, sặc sỡ và nhiều
4. Trao đổi, buôn bán hoa văn như một số dân tộc khác.
- Trang phục nữ
Từ xa xưa đến nay, các hoạt động buôn
bán vẫn diễn ra đều đặn tại các phiên chợ Gồm có: khăn đội đầu, áo dài, áo ngắn,
với quy mô càng ngày càng phát triển. Mỗi váy, thắt lưng, xà cạp. Áo ngắn là loại áo
thôn trại có ít nhất một chợ nhỏ họp mỗi bốn thân, cổ cao, nẹp trơn, không đính
tuần một lần, còn mỗi xã thì lại có một chợ khuy mà buộc bằng dây vải, dài quá thắt
lớn hơn, thường họp hai phiên một tuần. lưng. Áo dài thì dài tới đầu gối, kiểu may
Các phiên chợ có thể lệch nhau vì có nơi giống áo ngắn, tay áo có viền bằng vải
họp vào ngày chẵn, có nơi họp vào ngày màu trắng. Áo thường mặc theo cặp, gọi là
lẻ, vì vậy, người dân thường lựa chọn chợ áo cặp đúp, áo ngoài màu chàm, áo trong
nào thích hợp nhất để mua bán. Sản phẩm màu trắng để khi mặc bẻ ra ngoài. Khi
đem trao đổi, mua bán chủ yếu là nông mặc áo dài, người ta vắt chéo hai vạt áo rồi
sản tự trồng tuỳ theo mùa vụ. dùng thắt lưng thắt lại. Người già mặc áo
vạt trái vắt phủ qua vạt phải, còn người trẻ
5. Hái lượm, săn bắt thì ngược lại.
Xưa kia, hoạt động săn bắt do nam Váy của phụ nữ Sán Dìu rất đặc biệt,
giới làm, còn hái lượm thì do phụ nữ đảm hoàn toàn không giống váy của các dân
nhận. Săn bắt thú trên rừng bằng các hình tộc khác, được đồng bào gọi là váy lá. Váy
thức săn tập thể, săn rình và săn cá nhân. bằng vải nhuộm chàm, không thêu thùa
Vũ khí săn bắt gồm có súng kíp, nỏ, cung hay ghép vải để tạo thành hoa văn trang
tên và các loại bẫy tự chế tạo, ngoài ra còn trí, dài quá đầu gối. Váy gồm hai hoặc bốn
có tù và, chó săn. Đương nhiên là phải có mảnh vải, không khâu nối vào nhau mà
sự đoàn kết của cả một đoàn người. Muông chỉ đính vào cạp váy, mảnh nọ chờm lên
thú săn bắn được thường là: hươu, nai, lợn mảnh kia chừng 10 - 15 cm, tạo nhiều kẽ
rừng, cầy, cáo... Nếu bắt được nhiều thú hở trên thân váy. Phụ nữ Sán Dìu quấn xà
thì sẽ mở tiệc chiêu đãi cả làng, ăn không cạp trắng; thắt lưng bằng vải tơ tằm màu
hết thì chia đều cho các thành viên đi săn, trắng, đỏ, khi đi lễ hội có thêm những
kể cả chó săn cũng được chia phần. Đối với
các loại chim chóc, gà rừng,... và muông chiếc khăn màu xanh, đỏ, buộc vào thắt
thú phá hoại hoa màu thường bị đánh bẫy. lưng. Trong ngày lễ, áo còn đính thêm hai
Đánh bắt cá ở sông, suối bằng lưới, chũm, chùm tua trên ve áo, trên mỗi chùm tua,
vó, đăng, đó... đính thêm một quả chuông nhỏ bằng bạc.
Phụ nữ khi lên nương thường tranh Tóc phụ nữ Sán Dìu được vấn lên đầu
thủ hái lượm các loại rau, củ, quả rừng, như người Kinh, còn có thêm một chiếc
măng, nấm và thuốc chữa bệnh. Trước đây, khăn trùm bên ngoài gọi là “khăn cu”.
hái lượm đóng vai trò quan trọng trong Túi đựng trầu hình múi bưởi, được thêu
việc cung cấp rau xanh. Ngày nay, hoạt rất công phu bằng chỉ nhiều màu. Miệng
động này vẫn được duy trì nhưng không túi được luồn những sợi dây tết bằng chỉ
đóng vai trò chủ yếu như trước đây; người nhiều màu, đầu dây tết nút và có tua dài
dân đã làm vườn để trồng rau. đeo một chuỗi xu đồng. Cùng với túi trầu
