Page 280 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 280
280 ĐỊA CHÍ TUYÊN QUANG
các thần thì sẽ bị trừng phạt. Do đó, khi Gian thờ cúng tổ tiên phải luôn sạch
làm lễ, thầy cúng đều phải mời gọi các sẽ để giữ sự linh thiêng. Chỉ có con trai
thần về hưởng lễ vật, để thần bảo vệ dân mới được qua lại dọn dẹp và được ngủ
làng. Ngoài ra, người ta còn cho rằng có ở đó, con dâu tuyệt đối không được đến
nhiều ma: ma suối, ma đói, ma chết đường gần và động chạm đến các đồ vật trên
thường quấy rầy cuộc sống của họ. bàn thờ.
Tầng trong lòng đất có ma Diêm
Vương, chuyên xử tội những người đã 2. Phong tục, tập quán theo vòng đời
chết. Nếu ai lúc sống gây nhiều tội ác, làm 1- Phong tục cưới xin
điều xấu với người khác thì khi chết sẽ bị Trước kia, việc dựng vợ gả chồng cho
Diêm Vương cho ném vào vạc dầu. Còn con cái đều do cha mẹ quyết định. Việc
ai sống hiền lành, tốt bụng, hay giúp đỡ hôn nhân trong gia đình phải tuân theo
người khác thì khi chết sẽ được bình an. trật tự từ trên xuống dưới: bắt đầu từ anh
2- Thờ cúng tổ tiên cả hay chị cả rồi lần lượt đến các em.
Thờ cúng tổ tiên là hình thức tín Để có một đám cưới, phải trải qua
ngưỡng quan trọng của người Pà Thẻn; nhiều bước:
thể hiện trong các nghi lễ, các điều kiêng - Lễ hỏi lần thứ nhất: Nhà trai chọn ngày
kỵ. Đối với họ, tổ tiên là những người đã tốt, nhờ một người đàn ông đức độ, có tài
khuất ba đời. Họ chỉ cúng tổ tiên vào các ăn nói cùng một người trong họ đi sang
ngày lễ tết trong năm như: tết Nguyên nhà gái, mang theo hai chai rượu. Họ sẽ
đán; tết Thanh minh (mùng 3 tháng 3), tết ướm hỏi nhà gái về chuyện hôn nhân. Nếu
Trâu (14 tháng 5), tết Trung thu. nhà gái đồng ý, nhà trai chuẩn bị đi hỏi lần
Bàn thờ tổ tiên có bàn thờ chính và thứ hai.
bàn thờ phụ. Bàn thờ chính được đặt cao - Lễ hỏi lần thứ hai: Người đi hỏi và lễ
hơn, ở giữa nhà và hướng ra cửa; được vật vẫn như lần đầu, ông mối và đại diện
làm bằng phên nứa hoặc gỗ, kích thước nhà trai sẽ hỏi ý kiến nhà gái về lễ vật
khoảng 30 x 40 cm, gắn vào bức vách gian thách cưới. Thường nhà gái thách 30 đồng
giữa, cách nền khoảng 1,2 m. Giữa bàn bạc trắng, 1 đùi lợn, 4 con gà trống thiến.
thờ đặt một ống hương bằng nứa, ngoài - Lễ hỏi lần thứ ba: Là lễ hỏi chính thức,
có dán giấy xanh, dùng để cắm hương khi nhà trai vẫn cử hai người đi hỏi lần trước.
cúng. Bàn thờ phụ đặt thấp hơn bàn thờ Nhà gái làm cơm mời nhà trai. Trong bữa
chính. Khi cúng, trên bàn thờ chính bày 5 cơm, ông mối trao cho nhà gái 2 chiếc vòng
chén rượu và 1 chai rượu; lễ vật như gà, có quấn chỉ đỏ, nhà gái nhận và đặt lên
bánh, cơm... được bày trên bàn thờ phụ. bàn thờ trình tổ tiên, cô dâu sẽ đeo chiếc
Người Pà Thẻn cho rằng tổ tiên cần một vòng này trong ngày cưới. Nhà trai cũng
chỗ để ăn và một chỗ để uống, vì vậy phải giao cho nhà gái số bạc trắng nhà gái đã
có hai bàn thờ. thách cưới.
Các lễ vật chủ yếu là thịt lợn, gà, xôi - Định ngày cưới: Sau khi hai gia đình
màu, bánh dày, bánh sừng bò, bánh rán... thống nhất lễ vật thách cưới, nhà trai sẽ
tùy thuộc vào ý nghĩa của lễ cúng. Kỵ nhờ thầy cúng tìm chọn ngày để đón dâu,
cúng gà lông trắng, vì theo họ, gà trắng là làm đám cưới. Sau khi chọn được ngày tốt,
gà độc, màu trắng tượng trưng cho tang nhà trai nhờ người sang thông báo với nhà
thương, chết chóc. gái ngày cưới.
