Page 235 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 235
235
Phêìn thûá hai: DÊN CÛ - DÊN TÖÅC
thân bắp bừa được tạo mép để buộc chạc vài con gà, một “thồ” ngô... đủ số tiền mời
kéo. Khi bừa, người ta phải đứng lên hai bạn ăn thắng cố, uống rượu. Với nền kinh
thanh gỗ đó kéo ngang theo sườn dốc của tế tự cung, tự cấp truyền thống, hình thức
đồi. Bừa kép dùng để bừa nương, ruộng trao đổi vật là chính, trao đổi tiền tệ không
khô. Gọi là bừa kép vì nó có hai hàng răng, đáng kể.
phân biệt với bừa đơn chỉ có một hàng Người Mông đi chợ còn vì nhu cầu
răng dùng để bừa ruộng nước. giao lưu tình cảm, gặp gỡ bạn bè chứ
Néo đập lúa: Được làm bằng gỗ cứng không đơn thuần chỉ là mua bán. Các cô
và bền, dây bằng da trâu phơi kỹ nên rất gái Mông thường đi từ sớm, mang theo bộ
dai. Khi đập lúa, kẹp bó lúa vào giữa đoạn áo váy, đồ trang sức đẹp nhất trong gùi,
dây da, sau đó cầm hai thanh néo, ép chặt gần đến chợ mới thay. Các chàng trai khi
bó lúa vào giữa, dùng đoạn có đầu nhọn xuống chợ luôn có cây khèn bên mình.
để khoá chặt bó lúa rồi đập. Người Mông Chợ cũng là nơi làm quen, kết bạn, tìm
thường đập lúa ở ngay trên nương và đập hiểu của trai gái Mông.
vào thùng gỗ. Ngày nay, việc đi chợ đã thuận tiện
- Đan lát: Ở dân tộc Mông, đan lát là hơn, huyện Chiêm Hóa có chợ Trung Hà,
công việc của người đàn ông. Sản phẩm đặc Minh Quang; huyện Yên Sơn có chợ Trung
trưng nhất là chiếc gùi (quẩy tấu) dùng để Sơn, Trung Minh, Hùng Lợi, Kim Quan,
đựng, vận chuyển đồ vật, hàng hóa phù hợp lệch nhau ngày họp để người dân đến trao
với điều kiện sống trên núi cao, đường dốc. đổi, mua bán hàng hóa.
Nhà có bao nhiêu người thì có bấy nhiêu
gùi để đựng đồ khi đi làm, đi chợ... Gùi 5. Săn bắt, hái lượm
của người lớn cao khoảng 60-65 cm, được Người Mông rất giỏi săn bắt. Trước
đan bằng cật tre, trúc dày khít, rất cứng và đây, các loài muông thú và các loại rau
chắc chắn. Đáy gùi hơi vuông, mỗi chiều rừng là nguồn thực phẩm chính phục vụ
khoảng 20-25 cm, thân loe và được đan tròn đời sống hằng ngày của họ. Săn bắt là
dần, miệng quẩy tấu hình tròn, đường kính công việc của nam giới. Nam giới người
khoảng 35 cm, không có nắp đậy. Dây đeo: Mông ai cũng biết bắn súng và nỏ, trong
gồm 2 dây được bắt từ đáy lên gần miệng gia đình nào cũng có những vật dụng này.
gùi để đeo như ba lô. Dây đeo làm bằng da Cũng như đồng bào các dân tộc khác,
trâu, da bò hoặc sợi cây móc. Gùi của trẻ em người Mông có ba hình thức săn bắt: săn
nhỏ hơn, tùy theo độ tuổi. cá nhân, săn tập thể và đặt bẫy.
Săn cá nhân: Là hình thức săn bắt nhỏ
4. Trao đổi, buôn bán lẻ, chỉ ở phạm vi một người, một gia đình;
Ở vùng người Mông cư trú, rất ít chợ chủ yếu là săn các con thú nhỏ như chồn,
phiên. Trước kia, chợ ở xa, phải đi hàng cáo, chuột, nhím, sóc, gà rừng, chim, đôi
chục cây số mới đến. Ngoài một số người khi cả hoẵng, cầy hương. Người đi săn
Mông tranh thủ những ngày rảnh rỗi để thường dùng súng kíp, đi săn vào buổi
đi buôn bán nhỏ ở chợ, phần đông bà con chiều tà hoặc sáng sớm.
đem bán nông, lâm sản, đồ rèn, mộc... để Săn tập thể: Là hình thức săn bắt ở
mua nhu yếu phẩm như dầu, muối, vải, phạm vi rộng. Chủ các hộ gia đình trong
kim khâu, chỉ thêu... Nhiều thanh niên, làng cùng nhau vào rừng săn thú. Số lượng
và cả người già đến chợ chỉ để bán một người tham gia không hạn chế, càng đông
