Page 234 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 234
234 ĐỊA CHÍ TUYÊN QUANG
để lấy thịt làm thức ăn và nuôi bò dùng các loại dao, liềm, búa, rìu...; đặc biệt là kỹ
làm sức kéo trong nông nghiệp. Bò của thuật khoan nòng súng kíp, kỹ thuật đúc
người Mông to, khỏe. Sản phẩm chăn nuôi lưỡi cày, cuốc bướm.
còn được dùng trong việc thờ cúng tổ tiên, Cày nương: Là loại cày đất đồi nên
tang ma, lễ hội... lưỡi cày được đúc dày, rìa lưỡi mỏng sắc;
Ngày nay, ngựa không còn được nuôi lưỡi đúc liền bằng gang nguyên chất hoặc
nhiều như trước, các loại gia súc, gia cầm gang vụn, hơi cong và dài, mặt dưới có lỗ
khác vẫn được chăn nuôi phục vụ đời tra đế cày. Thân cày dài khoảng 1,2 m, tay
sống, sinh hoạt gia đình. nắm được đẽo nhỏ từ thân cày. Bắp cày
dài khoảng 1 m được tạo cong xuống phía
3. Nghề thủ công truyền thống
dưới, vuông thon về phía đầu; đầu trên
- Nghề trồng lanh, dệt vải: Là nghề phát của bắp cày được đục một lỗ vuông nhỏ để
triển lâu đời gắn liền với cuộc sống của chốt vào đó một đoạn gỗ nhỏ thành mấp
người Mông, với kỹ thuật được bảo lưu để buộc chạc kéo. Bắp cày được ghép với
và trao truyền trong phụ nữ Mông từ thế thân cày bằng một mộng lớn (cắt mộng ở
hệ này qua thế hệ khác. Thân cây lanh bắp cày, đục lỗ ở thân ghép lại) rồi tra vào
được tước thành sợi, sau đó bó thành đó một đoạn gỗ dài khoảng 0,5 m và khoá
từng bó rồi giã cho bong ra thành dạng lại bằng một chốt gỗ ngang nhỏ.
sợi nhỏ hoặc cạo vỏ rồi bó thành từng bó Cuốc bướm: Là loại cuốc lưỡi rộng, có
và phơi khô, sau đó tước nhỏ, bó thành hình bán nguyệt, chủ yếu dùng để làm cỏ,
từng nắm. Tiếp theo se qua khung cửi để cuốc nương, cuốc ruộng. Cuốc bướm được
làm săn sợi lanh rồi tiến hành dệt vải với rèn bằng sắt, lưỡi cuốc dài 0,18 - 0,20 m, rộng
khung cửi và kỹ thuật tương tự các dân 0,25 m, thân cuốc mỏng, rìa lưỡi sắc. Lưỡi
tộc khác. Vải lanh dệt được, phần để làm cuốc hơi cong vào phía trong, vai cuốc
áo thì đem nhuộm chàm, phần để làm váy, vuông vắn; họng tra cán dày hình tròn;
đối với người Mông Trắng thì để nguyên cán gỗ dài khoảng 1 m, làm bằng loại gỗ ít
làm thành váy trắng, còn người Mông bị sâu mọt, không bị nứt.
Hoa thì dùng sáp ong vẽ hoa văn lên vải - Nghề mộc: Đã có từ lâu đời, các sản
rồi nhuộm đen và đem luộc, sáp ong sẽ phẩm chủ yếu phục vụ sinh hoạt, sản xuất,
tạo thành nét hoa văn theo ý muốn. Vào gồm có: bàn, ghế, bát, muôi, thìa, thùng
mùa se lanh, phụ nữ Mông se lanh ở mọi đựng nước, cối giã gạo, hòm đựng quần
lúc mọi nơi, trở thành một nét đẹp của áo, khèn, sáo... với kỹ thuật khá cao.
người phụ nữ dân tộc Mông. Hiện nay, Bừa kép: Có hình một khung gỗ hình
nghề trồng lanh, dệt vải không còn nữa chữ nhật, kích thước khoảng 0,75 m x 1,0 m;
mà người ta mua vải dệt công nghiệp ở hai bên bắp bừa được gọt tròn và đục ở
chợ về để may quần áo. hai đầu, mỗi đầu một lỗ vuông, tra vào đó
- Nghề rèn đúc: Người Mông nổi tiếng là mộng của hai thanh gỗ. Trên thanh gỗ
với nghề rèn đúc và các sản phẩm đạt thứ nhất đục xuyên năm lỗ, còn thanh gỗ
trình độ khá cao. Nghề này có vị trí đặc thứ hai được đục xuyên sáu lỗ; các lỗ này
biệt trong cuộc sống của họ. Một số hộ đã được đục chéo để tra răng bừa bằng gỗ
làm ra nhiều sản phẩm mang ra chợ phiên cứng, thon nhọn để khi bừa thì răng bừa
trong vùng để bán hoặc trao đổi với các (dài khoảng 0,2 m) ăn sâu vào đất, móc
dân tộc khác. Sản phẩm chủ yếu gồm có đất và dồn cỏ được dễ dàng. Hai đầu của
