Page 1134 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 1134
1134 ĐỊA CHÍ TUYÊN QUANG
50-60 cm. Dây nhị làm bằng sợi móc hoặc nhỏ tùy thuộc vào quy mô cuộc tế lễ. Tuy
lông đuôi ngựa. nhiên, diện tích hình tròn chỉ được rộng
- Tù và đến mức một tấm da trâu đủ bịt kín. Sau
Làm bằng sừng trâu. Âm thanh vang xa. đó, nhào đất thật nhuyễn như làm đồ gốm.
Các nhạc cụ: đàn tính, chũm choẹ, Dùng đất ấy đắp tiếp từ mặt đất theo hình
trống, thanh la, xóc nhạc, kèn, chuông tròn, cao khoảng 0,5 m. Hong nắng mấy
dùng cả trong nghi lễ và các cuộc vui; nhị ngày để phần đất đắp khô lại, thế là xong
chỉ dùng trong các cuộc vui; tù và dùng phần tang trống. Đóng sát bờ hố tròn hai
trong nghi lễ và trong các cuộc săn. chiếc cọc chống, đầu cọc căng sợi dây làm
- Bủi lau đòng bằng da trâu. Sau cùng, đem tấm da trâu
Là một loại nhạc cụ khá đặc biệt, xếp đã thuộc trải lên mặt tang. Dùng nhiều cọc
vào bộ gõ hay bộ hơi đều có lý. Chọn vít cho tấm da thật căng. Đến đây chiếc
những cây nứa ngộ (nứa to), chớm già, trống đã hoàn thành. Có thể điều chỉnh
đường kính bằng nhau, cưa lấy phần thân chút ít nhằm tạo ra hiệu quả âm thanh
có độ dày vừa phải. Mỗi ống dài khoảng khác nhau: Khi cần tiếng trống vang to lên
0,9 m. Số lượng ống không nhất định, trời cao, âm vọng sâu xuống đất, truyền
mười lăm, mười bảy hay mười chín tùy ý, đi xa thì nới dây căng và đánh thẳng dùi
nhưng phải là số lẻ. Loại nhạc cụ này chỉ xuống mặt trống. Người ở đầu bản, cuối
dùng một lần vào đêm giao thừa, xong là bản hoặc trên núi, nghe tiếng trống là kéo
bỏ, năm sau lại làm bộ khác. nhau về nghe tộc trưởng phán bảo điều
Những ống nứa được xếp thẳng hàng cần thiết; hoặc khi cầu cúng, mở hội bản
giữa sân rồi đổ nước vào. Mực nước trong
các ống đầy vơi khác nhau. Đúng phút làng, sau phần tế lễ, người ta xiết dây để
giao thừa, các chàng trai dùng bàn tay vỗ mặt trống căng lên, âm thanh vui nhộn
lên mặt những ống nứa chứa nước. Cung đệm theo các điệu nhảy múa tưng bừng.
bậc còn được chi phối bởi lực vỗ của bàn Hết lễ tan hội, chỉ cần đem tấm da trâu về
tay. Âm thanh phát ra trầm bổng, ngân dài để lại làm chiếc trống đất khác.
hay ngắt quãng đều do bàn tay. Âm của - Trống tang sành
bủi lau đòng trầm ấm, vang xa. Trong bản Tang trống là một ống sành cao chừng
Dao, phút giao thừa, nhà nhà đều cất lên 50 cm, thắt eo ở giữa, một đầu to, một đầu
âm thanh, tạo thành bản hòa tấu độc đáo nhỏ, cả hai đầu đều để hở. Giữa hai mặt
kéo dài chừng nửa giờ giữa không gian trống, go những sợi mây để tạo nên những
bao la. hoa văn trang trí, có tác dụng như lớp đệm
3- Nhạc cụ dân gian của dân tộc khi đeo trống. Một mặt trống bịt bằng da
Cao Lan trăn, mặt kia bằng da bò. Trống tang sành
- Đàn tính tàng dùng trong đám cúng chay của gia đình,
Cấu tạo giống như đàn bầu, khác ở dòng họ, trong lễ hội cầu mùa của bản
chỗ dây đàn được chẻ ra từ thân cây. Đàn làng; chủ yếu là làm nhạc đệm cho các
thuộc nhạc cụ bộ gõ. điệu múa. Khi gõ trống, ngồi xuống sàn
- Trống đất hoặc nền đất, một chân co, một chân duỗi
Trống đất là loại nhạc cụ hiếm thấy. Để đè lên tang trống, bàn tay phải vỗ vào mặt
làm ra một cái trống đất, việc đầu tiên là da bò, tay trái cầm que tre dẹp uốn cong
đào một hố sâu hình tròn, đường kính lớn, đệm vào mặt bịt da trăn.
