Page 1130 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 1130
1130 ĐỊA CHÍ TUYÊN QUANG
Chương VII
NGHỆ THUẬT
I- ÂM NHẠC Với những giá trị nhiều mặt, hát then
đang được cơ quan chức năng xúc tiến lập
1. Âm nhạc dân gian
hồ sơ đề nghị UNESCO công nhận là Di
Trong quá trình lao động sản xuất của sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn
cải vật chất, các dân tộc ở Tuyên Quang cấp của nhân loại.
đồng thời cũng sáng tạo nên biết bao giá - Hát lượn
trị văn học, nghệ thuật. Những làn điệu Hát lượn là hình thức hát đối đáp giữa
dân ca, những nhạc cụ hình dạng cấu trúc từng đôi trai gái hoặc bè trai, bè gái để bày
đơn sơ làm nên âm thanh của núi rừng tỏ tình cảm của mình. Tùy theo nội dung
luôn rộn ràng sức sống. mà giai điệu biến tấu có sức biểu cảm
1- Các làn điệu hát của dân tộc Tày riêng. Có lượn slương, lượn cọi, lượn nàng
- Hát then ới... Lời ca thể hiện tình yêu tha thiết.
Hát then là một loại hình văn hóa tín Ví dụ:
ngưỡng. Về nội dung có then kỳ yên và Chặt chuối không đứt nhựa,
then lễ hội. Then kỳ yên có nội dung trang Cây gãy cây lại đâm chồi,
trọng, dùng trong các lễ cầu yên, chữa Trăng lặn trăng lại lên tỏ,
bệnh... Những lễ này thường làm vào ban Bóng hình em anh vẫn giữ trong tim.
đêm. Then lễ hội có nội dung ca ngợi, - Phong slư
phóng khoáng dùng trong lễ cầu mùa, vào Phong slư là thể hát ngâm, có bài bản
nhà mới. ghi bằng chữ Nôm Tày. Dù không ghi tên
Về hình thức thể hiện, có then quạt và nhưng có thể thấy tác giả phong slư là
then tính. người biết chữ và có nội tâm phong phú,
Khi hát then quạt, người hát dùng tình cảm sâu đậm. Lời phong slư thường
quạt làm đạo cụ, trang phục màu thuần ví von, ẩn dụ, mượn cảnh tả tình, nhún
đỏ, không có nhạc đệm. Then tính dùng nhường, khiêm tốn. Người hát phong slư
đàn tính và chùm xóc làm nhạc đệm. Lời cũng đồng cảm với sự rung động ấy.
hát thường mở đầu bằng Ới la, âm vực - Hát quan làng
cao, rất đặc trưng. Hát quan làng là hát đối đáp trong
Hát then là cả một không gian văn hóa đám cưới. Âm điệu vui, phóng khoáng.
vừa phản ánh, vừa mô tả, vừa gửi gắm Lời hát ở mỗi vùng, miền lại có sáng tạo
nhắn nhủ tư tưởng, tình cảm của cộng riêng. Mọi trao đổi giữa nhà trai và nhà gái
đồng dân tộc Tày. đều được thể hiện qua lời hát.
