Page 1133 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 1133
1133
Phêìn thûá nùm: VÙN HOÁA
có hát quan làng của hai bên trai gái và - Xóc nhạc
những khúc hát cho từng trình tự lễ tiết. Dùng một sợi dây vải xuyên các đồng
5- Những thể hát của dân tộc Mông tiền hoặc các lắc đồng nhỏ với nhau, buộc
- Hát đối đáp, là những sáng tác ngẫu thành một vòng tròn, khi biểu diễn, nhạc
hứng, hoặc vận dụng những câu hát có sẵn. cụ sẽ phát ra âm thanh.
- Hát ngâm, là một thể hát bày tỏ tâm - Trống
tình, gần với thể nói. Có hai loại là trống cái và trống con.
- Hát kể, là lối hát rất phổ biến, tự nói Trống cái chủ yếu dùng trong các lễ hội.
nội tâm, kể những câu chuyện dài như Trống con cũng có hai loại: một loại là trống
“tiếng hát làm dâu”, “tiếng hát mồ côi”. tròn, dùng dùi gõ; một loại đánh bằng tay.
- Điệu than: điệu than buồn rầu, tỏ - Sáo trúc
lòng th ương tiếc ng ười chết, cuối mỗi câu Có sáu lỗ, mỗi lỗ tương ứng với một
thông th ường là một nét nhạc luyến từ nốt nhạc.
trên xuống, kết thúc ở âm chủ. 2.2-Nhạc cụ dân gian của dân tộc Dao
- Trống
2. Nhạc cụ dân gian Có hai loại là trống dài và trống ngắn.
1-Nhạc cụ dân gian của dân tộc Tày Trống ngắn tang cao 25 cm, đ ường kính 40
- Đàn tính (tính tẩu) cm. Trống dài, tang làm từ đất nung, mặt
Đàn tính là nhạc cụ đặc trưng, được sử bịt da chồn, báo; là một bảo vật linh thiêng
dụng phổ biến của dân tộc Tày. của gia đình.
Chọn giống bầu nậm, để già, cắt bỏ - Thanh la
phần gần cuống hình cổ chai, khoét sạch Hình dáng giống như chiêng, nhưng
ruột, đem phơi khô để làm bầu. Cần đàn nhỏ hơn, đúc từ đồng, âm thanh trầm cao
dài khoảng 90cm, thường làm bằng gỗ và vang vọng xa.
thừng mực, loại gỗ không quá rắn, bền, - Chũm chọe
dai. Đồng bào có câu ca: “Sam căm tẩu, Chũm chọe đúc bằng đồng vàng, hai
cẩu căm gàn”, nghĩa là “ba nắm bầu, chín mặt hình tròn, ở tâm mặt trong của mỗi
nắm cần”; đường kính bầu dài ba nắm tay nửa lõm sâu, mặt ngoài lồi ra dùng năm
thì cần đàn dài chín nắm tay là kích thước ngón tay cầm đập vào đó và dập trượt hai
chuẩn của cây đàn tính. Dây đàn làm bằng nửa vào nhau.
sợi cước hay sợi móc. Tuy có ba dây đơn - Kèn
giản nhưng cây đàn có sức biểu đạt âm Loa kèn làm bằng đồng lá. Thân kèn
nhạc lớn. bằng gỗ, trên thân kèn có bảy lỗ.
- Mác lình - Chuông nhỏ
1
Mác lình là nhạc cụ bằng đồng hoặc Đúc bằng đồng vàng, phía trong buộc
bạc, hình tròn, to bằng ngón chân cái, rỗng một que kim loại nhỏ, khi lắc que gõ vào
lòng. Trong phần rỗng có một hạt kim loại. miệng chuông phát ra âm thanh.
Khi rung, hạt va vào vỏ phát ra âm thanh. - Nhị
Mác lình thường có hai, ba quả kết thành Bầu nhị làm bằng ống nứa, một đầu bịt
chùm, cũng có khi là mác lình đơn. bóng lợn hoặc da ếch. Cán nhị dài khoảng
1. Mác: Có nghĩa là quả (tiếng Tày).
