Page 1132 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 1132
1132 ĐỊA CHÍ TUYÊN QUANG
riêng với nhau. Tốp hát hay cặp hát đều hàng, làng xóm, bạn hát. Cô gái sắp về nhà
đối đáp dường như suốt đêm. chồng có bài vái tổ tiên, cha mẹ; trưởng
Cuộc hát trong nhà là bước tiến triển đoàn nhà trai có bài hát chúc các bậc cao
của hát ngoài trời. Thường bắt đầu ngay niên, cha mẹ, họ hàng, xóm làng của cô
từ chập tối đến 2, 3 giờ sáng. Nhiều khi vài dâu, chúc những người phục vụ lễ cưới.
đêm mới dứt. Đêm soọng được hát theo 4- Hát páo dung của dân tộc Dao
trình tự sau: hát mở đầu, hát mời, hát chúc Mỗi ngành Dao có những làn điệu dân
bậc cao niên, hát làm quen, hát giao duyên, ca ít nhiều khác nhau về cung bậc, âm sắc.
hát đố, hát mời ăn bữa phụ giữa đêm, hát Về lời, đều theo thể lục bát và thất ngôn.
khi trời sắp sáng, hát giã từ. Tuy có nhiều Páo dung của người Dao Đỏ, Dao Tiền,
nội dung, song đề tài nổi bật là nói về tình Dao Quần chẹt có làn điệu bay bổng, nhịp
yêu. Không gian, cảnh vật, bốn mùa hoa phách rõ ràng hơn. Páo dung thường đề
trái, chim muông, cánh rừng, dòng suối cao cuộc sống lao động, đạo đức, lẽ sống,
chỉ là cái cớ bộc lộ tình yêu của đôi bạn hát phép ứng xử; ca ngợi thiên nhiên, tình
hay tốp bạn hát. Những lời ngỏ ý: yêu lứa đôi. Tùy vào nội dung mà chia ra
Ở nhà mong nàng suốt cả ngày thành hát giao duyên, hát khuyên dạy, hát
Vượt đường xa ngàn dặm anh tới đây ru, hát uống rượu, hát tiễn đưa.
Ước gì nhà chung mái Hát giao duyên diễn ra lúc nông nhàn,
Như đôi chim trống mái sống chung rừng. khi tết đến. Trai gái khác bản mới hát giao
Những lời thế thốt: duyên. Bắt đầu cuộc hát, phải xin phép
Chàng và muội không bao giờ chết trưởng bản và gia chủ. Có thể hát trong
Chẳng sợ mặt trời không sợ đất nhà hoặc ngoài trời, thường hát vào ban
Chàng sẽ hoá cây tùng, cây bách đêm. Qua lời hát, từng đôi chọn được bạn
Muội sẽ thành dây cuốn gốc cây. tâm đầu ý hợp. Khi đó họ trao cho nhau
Soọng cô hát trong lễ cưới (sênh ca chiếc khăn thêu để làm tin.
chíu cô): Hôn lễ của người Sán Dìu có năm - Thấy bông hoa nở bờ bên kia
bước nhưng chỉ có lễ cưới mới hát soọng Anh muốn sang hái mà không có thuyền.
cô. Trình tự đối đáp tương tự như hát quan - Anh muốn hái đừng lo chi cả
làng của dân tộc Tày. Mỗi bước của nghi Ngắt lá làm thuyền mà bơi sang.
thức như chắn cửa, mời trầu, trình tổ tiên, Hoặc là:
khai tửu đều thực hiện bằng lời hát. Tùy Em bay lên trời anh cũng đuổi
vào tính chất của mỗi bước mà nhà trai Em trốn vào sao anh cũng tìm.
hay nhà gái hát trước. Bước chắn cửa, nhà Người đã lập gia đình thì có những
trai hát trước và phải hát ít nhất bốn khúc cuộc hát đối đáp riêng. Cuộc hát là để
mới được nhà gái mở lối vào; còn bữa cơm thưởng thức tài ca hát đối đáp, nội dung
lúc sang canh thì nhà gái hát mời trước. nói về đời sống, thiên nhiên, thăm hỏi sức
Hát soọng cô luôn thể hiện cách ứng khoẻ, gia cảnh; chỉ hát đến nửa đêm rồi ai
xử khiêm nhường của người hát, cả hát về nhà nấy.
chơi xuân lẫn hát lễ cưới. Khi đi hội xuân, Ngoài ra còn hát uống rượu khi đến
chơi làng, nam nữ thanh niên phải xin thăm nhau.
phép cha mẹ; đến nhà bạn, làng bạn phải Trong đám cưới của người Dao, âm
hát xin phép chủ nhà; vào cuộc hát thì hát nhạc rất quan trọng. Tương tự lễ cưới của
mời, hát kính chúc người già, gia chủ, họ dân tộc Tày, lễ cưới người Dao Quần trắng
