Page 705 - DIA CHI TUYEN QUANG
P. 705

706                               Từ điển Tuyên Quang


                   ứng, được 10 đời vua ban cấp sắc            các ngón chân dính nhau ở phần

                   phong, hai vị công chúa được dân            gốc, 3 ngón hướng về phía trước.
                   gian tôn làm Thánh Mẫu để thờ               Lông bao dưới cánh ngắn, không

                   phụng, rồi xây thêm đền ở đó, gọi           trùm lên trên các lông cánh sơ cấp.
                   là đền Ỷ La.                                Sinh  sống  trong  rừng,  ưa  rừng
                                                               rậm có nhiều cây lớn, kể cả rừng
                     Trước  đây,  để  tỏ  lòng  biết  ơn       thông, thường làm tổ ở những lỗ
                   với  các  Thánh  Mẫu,  cầu  mong            rỗng trên thân cây (hốc cây), tuổi
                   linh  thần  phù  trợ  cho  quốc  thái       thọ trong điều kiện nuôi nhốt đạt

                   dân an, người dân thường tổ chức            tới trên dưới 50 năm. Ăn cả động
                   lễ  hội  đền  Hiệp  Thuận  vào  dịp         vật và thực vật như: quả cây, sâu

                   tháng 2 và tháng 7 âm lịch, đến             bọ, côn trùng, động vật gặm nhấm
                   đầu kháng chiến chống thực dân              nhỏ,  một  số  loài  chim  nhỏ,  v.v.

                   Pháp mới dừng lại. Năm 2007, lễ             nhưng  chủ  yếu  ăn  quả.  Phượng
                   hội lại chính thức được phục hồi            hoàng mái ấp trứng trong tổ được

                   theo nghi thức xưa.                         bịt  kín  miệng  bằng  đất  lẫn  bùn


                     1686. PHƯỢNG HOÀNG                       và phân, chỉ để lại khe lấy thức
                                                               ăn từ chim trống. Đẻ từ 1-2 trứng
                     (cg. hồng hoàng, phượng hoàng             một lứa, thời gian ấp 38-40 ngày.

                   đất, niệc), tên khoa học: Buceros           Chim non được chăm sóc đến khi
                   bicornis. Ngành động vật có dây             cứng cáp, chim bố dùng mỏ phá

                   sống (chordata), lớp Chim (Aves),           miệng  tổ  để  chim  non  ra  ngoài.
                   bộ  Sả  (Coraciiformes),  họ  Hồng          Hiện nay, số lượng cá thể phượng

                   hoàng (Bucerotidae). Kích thước             hoàng trong tự nhiên không còn
                   to lớn, chiều dài cơ thể đến 120            nhiều do tình trạng săn bắt nhiều

                   cm, sải cánh rộng và có chiều dài           hay môi trường sống bị tác động
                   152 cm, trọng lượng đạt trên 2-4            mạnh. Là loài chim quý cần được
                   kg,  màu  sắc  nổi  bật,  cổ  và  đuôi      bảo vệ.

                   dài; toàn thân (trừ phần mỏ) có
                   màu đen pha khoang trắng từng                  1687. PHƯỢNG LIỄN

                   phần; mỏ sừng lớn, chắc khỏe và                Tổng thuộc huyện Đương Đạo,
                   dài,  phía  trên  mỏ  (ở  phần  trước       phủ  Đoan  Hùng,  trấn  Sơn  Tây

                   của sọ trán) còn có một sừng rỗng           vào  đầu  thế  kỷ  XIX,  gồm  3  xã:
                   hơi cong màu vàng lẫn đỏ; mắt đỏ            Phượng  Liễn,  Thi  Thiện,  Kim

                   hay xanh. Cặp chân ngắn, khỏe,              Lung.  Cuối  thế  kỷ  XIX,  tổng
   700   701   702   703   704   705   706   707   708   709   710