Page 560 - DIA CHI TUYEN QUANG
P. 560

Từ điển Tuyên Quang                                       561




                   quân về trấn thủ Đại Đồng, buộc                1307. MẪU CHẤT PHÙ SA CỔ,

                   vua Mạc phải chạy về vùng Hải               PHÙ SA MỚI
                   Dương.  Sau  khi  Vũ  Văn  Uyên                Mẫu chất phù sa cổ phân bố ở

                   chết, ông nối quyền, xưng là Gia            những địa hình tương đối thoải
                   Quốc  công.  Ông  cho  xây  thành           dọc  theo  đứt  gãy  đới  sông  Lô.

                   đắp lũy trên gò Bầu. Từ đó, nhân            Độ  sâu,  cự  li  dịch  chuyển,  v.v.,
                   dân gọi ông là “Chúa Bầu” hoặc              khống  chế  các  hoạt  động  trầm

                   “Vua Bầu”. Các thành Nghị Lang              tích,  magma,  quặng  hóa.  Dọc
                   ở  Lương  Sơn  -  Lục  Yên;  thành          theo  đới  sông  Gâm  có  thành
                   Bình  Ca  (Tuyên  Quang),  thành            phần đá phiến sét, đất thường có

                   Cát  Tường  ở  Khánh  Vân  -  Lục           tầng dày, bột cát kết, có đá phiến
                   Yên;  thành  Bắc  Pha  ở  xã  Đà            codierit - thạch anh lớp mỏng cát

                   Dương - Lục Yên; thành Việt Tĩnh            kết của hệ tầng Phú Ngữ có cả
                   ở Diên Gia - Châu Thu (xã Lục               cuội, sỏi.

                   Yên,  huyện  Yên  Bình,  tỉnh  Yên             Mẫu chất phù sa mới phân bố
                   Bái) do Vũ Văn Mật xây dựng về              dọc  theo  các  sông  ở  những  địa

                   sau đều được gọi chung là thành             hình thấp, tạo nên độ phì nhiêu
                   Bầu. Quân của ông đóng làm 11               cao. Các loại phù sa có tầng đất

                   doanh: huyện Phù Yên có doanh               dày. Đất phù sa phân bố dọc theo
                   Phù Yên; châu Thu Vật có doanh              các  con  sông  như  sông  Lô,  sông

                   Yên  Thắng;  châu  Lục  Yên  có             Gâm,  v.v..  Theo  đặc  điểm,  tính
                   doanh An Bắc; châu Vị Xuyên có              chất  phù  sa  bồi  đắp  mà  chia
                   doanh Bình Di, Bình Man, Trần               thành 5 loại: (i) Đất phù sa được

                   Uy, Yên Biên, Nam Dương; châu               bồi  trung  tính,  ít  chua,  phẫu
                   Đại  Man  có  doanh  Nghi;  châu            diện có màu nâu hoặc nâu vàng,

                   Bảo  Lạc  có  doanh  Bắc  Kiệm  và          thành phần cơ giới đất nhẹ, khả
                   Trung Mang. Ông lấy Đại Đồng                năng giữ nước, dinh dưỡng kém,

                   làm trung tâm xây thành đắp lũy,            thích hợp trồng các loại cây màu,
                   chiêu tập những người lưu vong              cây  công  nghiệp  ngắn  ngày;  (ii)

                   trở về xây dựng Đại Đồng thành              Đất phù sa không được bồi, chua,
                   nơi  trù  mật,  đông  đúc.  Sau  khi        do chịu sự tác động của địa hình,

                   ông mất, con là Vũ Công Kỷ nối              ngăn  đê,  chế  độ  canh  tác,  phẫu
                   nghiệp cha, được phong là Nhân              diện có màu nâu, xám hoặc xám

                   Quốc công.                                  vàng;  tùy  thuộc  vào  địa  hình,
   555   556   557   558   559   560   561   562   563   564   565