Page 141 - DIA CHI TUYEN QUANG
P. 141

142                               Từ điển Tuyên Quang


                     298. CÂY NGHIẾN                           hoa ở nách lá; hoa đực xếp thành

                     Tên khoa học: Burretiodendron,            xim  đơm  10  cái  một  ở  đầu  các

                   cây  gỗ  lớn,  họ  Đay  (Tiliaceae);        cuống phía trên, hoa cái xếp trên
                   gồm có 6 loài ở Đông Nam Á. Ở               các cuống ở nách lá có lá bắc. Quả
                   nước ta, có 3 loài, sau này được            nang dài 3-4 cm, rộng 1,8 cm, có 5

                   chuyển vào chi Excentrodendron.             cánh. Cây mọc rải rác hoặc thành
                   Cây bị khai thác nhiều, có nguy             đám nhỏ trong rừng nhiệt đới trên

                   cơ  giảm  số  lượng,  được  đưa  vào        núi đá vôi, đất ẩm, nhiều mùn, ở
                   Sách  Đỏ  Việt  Nam  và  cần  được          độ cao không quá 600-700 m. Tái
                   bảo  vệ.  Rừng  Tuyên  Quang  ghi           sinh  tự  nhiên  tốt,  hạt  nảy  mầm

                   nhận có 2 loài:                             khỏe. Ra hoa từ tháng 2 đến tháng
                                                               4, có quả chín từ tháng 6 đến tháng
                     (1)  Burretiodendron  sienmu.             10. Gỗ tốt, bền, không nứt, không
                   Cây gỗ lớn cao đến 40 m, đường              mối mọt, dùng trong xây dựng các

                   kính đến 1 m hoặc hơn, vỏ thường            công  trình  lớn,  làm  bánh  xe,  gối
                   nhẵn. Lá mọc so le; phiến hình              trục, làm thớt. Vỏ cây giàu tanin.

                   trứng  tròn  hoặc  hình  bầu  dục
                   dài  9-18  cm.  Cụm  hoa  xim  ở               299.  CÂY  RAU,  ĐẬU  THỰC
                   nách lá; hoa nhỏ, màu vàng. Quả             PHẨM

                   nang hình bầu dục, dài 4-6 cm,                 Các loại cây cung cấp vitamin,
                   rộng 1,5 cm. Cây mọc trong rừng             muối khoáng, chất xơ cho cơ thể

                   rậm trên núi đá vôi lên đến độ              con  người.  Ở  Tuyên  Quang,  rau
                   cao 800 m. Mùa hoa từ tháng 3               được trồng quanh năm, mỗi mùa
                   đến tháng 4, mùa quả từ tháng               có  những  loại  rau  đặc  trưng:

                   8  đến  tháng  10.  Chất  gỗ  cứng,         mùa đông xuân gồm: cải bẹ, đậu
                   bền, được dùng trong xây dựng,              vàng, khoai tây, cà chua, su hào,

                   làm bánh xe, gối trục. Vỏ chứa              cải  bắp...;  mùa  hè  thu  gồm:  rau
                   nhiều tanin.                                muống, cà, bí, mướp... Đậu là cây

                     (2)  Burretiodendron  -  nghiến           trồng  ngắn  ngày  được  trồng  xen

                   đỏ.  Cây  gỗ  lớn  cao  tới  30-35  m.      canh trên những vùng đất cằn cỗi.
                   Lá đơn, mọc so le; phiến lá hình            Những loại đậu được trồng nhiều
                   trái xoan hay hình trứng rộng, dài          như:  đậu  đũa,  đậu  tương,  v.v..

                   10-12 cm, rộng 7-10 cm, cuống lá            Trồng rau, đậu có thời gian sinh
                   dài 3-5 cm, phình lên ở hai đầu,            trưởng  ngắn,  dễ  trồng  xen  canh,

                   lúc  tươi  thường  có  màu  đỏ.  Cụm        trồng gối, tạo điều kiện sử dụng
   136   137   138   139   140   141   142   143   144   145   146