Page 1082 - DIA CHI TUYEN QUANG
P. 1082
Từ điển Tuyên Quang 1083
trong phạm vi làng/xã đến việc bầu cử ra các chức dịch (Lý trưởng,
Phó lý...) và giám sát hoạt động của các chức dịch.
Hội đồng kỳ mục và người đứng đầu Hội đồng kỳ mục do các quan
viên hàng xã bầu ra. Người đứng đầu Hội đồng kỳ mục gọi là Tiên chỉ,
có thẩm quyền cao nhất trong làng/xã.
Từ năm 1921, Hội đồng kỳ mục giải thể, việc quản lý làng/xã được
giao cho một tổ chức mới là Hội đồng tộc biểu. Đến năm 1927, thực dân
Pháp cho lập lại Hội đồng kỳ mục làm tư vấn cho Hội đồng tộc biểu và
giám sát hoạt động của chức dịch trong làng/xã.
Hội đồng kỳ mục không hạn chế số lượng kỳ mục tối đa, nhưng tối
thiểu phải có ít nhất 4 kỳ mục thì mới được thành lập Hội đồng kỳ mục.
Những làng/xã có dưới 4 kỳ mục thì không thành lập Hội đồng kỳ mục,
nhưng các kỳ mục vẫn có quyền có ý kiến tư vấn cho Hội đồng tộc biểu.
Nhiệm kỳ của kỳ mục là vô hạn, trừ khi bị khai trừ ra khỏi Hội đồng
vì can phạm hoặc chuyển cư đi nơi khác. Danh sách Hội đồng kỳ mục
phải được Công sứ phê duyệt mới có giá trị.
17. HỘI ĐỒNG TỘC BIỂU
Còn gọi là Hội đồng Hương chính hay Hương hội; là cơ quan quản lý
làng/xã, được thiết lập theo Nghị định số 1949 ngày 12-8-1921 của Thống
sứ Bắc Kỳ: “Các làng xã được cai trị bởi một Hội đồng Hương chính, gồm
các thành viên gọi là tộc biểu với số lượng tối thiểu là 4 người, tối đa là 20
người”. Cử tri các dòng họ là nam giới từ 18 tuổi trở lên, không bị can án.
Cứ 25 cử tri thì được bầu 1 đại biểu gọi là tộc biểu. Thành viên của Hội
đồng tộc biểu do các dòng họ trong làng/xã cử ra. Những dòng họ trong
làng không đủ số lượng 25 cử tri thì được hợp với các dòng họ khác để bầu
đại biểu; trường hợp đó, đại biểu được bầu gọi là Giáp biểu, với nhiệm kỳ
3 năm (từ năm 1927 là 6 năm). Hội đồng tộc biểu bầu ra Chánh hội, Phó
hội và Lý trưởng, Phó lý để quản lý làng/xã. Hội đồng tộc biểu họp định
kỳ và các phiên bất thường. Mọi người dân được tham dự các phiên họp,
nhưng không được quyền phát biểu ý kiến. Các cuộc họp đều ghi biên
bản. Hội đồng tộc biểu là cơ quan quyết định các hoạt động của làng/xã;
Lý trưởng, Phó lý, Trương tuần, Chưởng bạ, Hộ lại, Thư ký, Thủ quỹ là